«Ποτέ ξανά»: Πορεία μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη
Τη διαδρομή που ακολούθησε πριν από 75 χρόνια, όταν οδηγούνταν στον συρμό για το Άουσβιτς, έκανε και πάλι σήμερα με το αναπηρικό του αμαξίδιο ο Ελληνοεβραίος επιζών από τα ναζιστικά στρατόπεδα Μοσέ Αελιών, ο οποίος βρισκόταν στην κορυφή της Πορείας Μνήμης που διοργανώθηκε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα θύματα του Ολοκαυτώματος της Θεσσαλονίκης.
Με το μήνυμα «Ποτέ Ξανά» που αναγραφόταν σε λευκά μπαλόνια, κάτοικοι της πόλης αλλά και επισκέπτες, συγκεντρώθηκαν το πρωί στην Πλατεία Ελευθερίας και κατευθύνθηκαν με πορεία στον Παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό απ’ όπου και αναχώρησε, πριν από 75 χρόνια, ο πρώτος συρμός για το στρατόπεδο Άουσβιτς-Μπίρκεναου.
«Η μνήμη πρέπει να παραμείνει ζωντανή, όχι απλώς για να τιμούμε τα θύματα αυτής της θηριωδίας αλλά για να έχουμε μπροστά μας πάντα ζωντανή την εικόνα της φρίκης στην οποία μπορεί να ξαναβρεθούμε αν δεν βγάλουμε τα διδάγματα από το παρελθόν. Και σήμερα, οι μέρες που ζούμε, είναι μέρες που πρέπει να κινητοποιηθούμε για να αποτρέψουμε την εκκόλαψη πολλαπλών αυγών φιδιού από τα οποία κινδυνεύουμε. Ο εθνικισμός, ο ρατσισμός είναι προβλήματα μεγάλα τα οποία δεν έχουν εξαλειφθεί και πολύ εύκολα επανέρχονται στο προσκήνιο. Πρέπει να κλείσουμε λοιπόν τον δρόμο ώστε να μην ξαναζήσει η ανθρωπότητα την φρίκη που έζησαν οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης και όλου του κόσμου», δήλωσε ο υφυπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Στέργιος Πιτσιόρλας στο χαιρετισμό του, εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης, στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στον Παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό.
Για τον πρόεδρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης Δαυίδ Σαλτιέλ, η Θεσσαλονίκη «αισθάνεται πιο έτοιμη να σηκώσει το πέπλο της σιωπής που κάλυπτε για πολλές δεκαετίες την ιστορία της και τα γεγονότα, όχι μόνο της περιόδου του Ολοκαυτώματος, αλλά και τα όσα αντίκρισαν και αντιμετώπισαν οι ελάχιστοι επιζώντες με την επιστροφή τους στην πόλη. Αυτό φυσικά δεν είναι εύκολο. όμως αποτελεί μια σημαντική αλλαγή και δείχνει πως είμαστε έτοιμοι να ακούσουμε τις πιο επώδυνες πτυχές της ιστορίας της πόλης μας».
Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης εξέφρασε την ικανοποίησή του που η πόλη θα αποκτήσει μνημείο Ολοκαυτώματος. «Ούτε μπορώ να διανοηθώ τι πέρασαν αλλά και τι αντίκρισαν όσοι γύρισαν εδώ. Υποκλινόμαστε μπροστά τους και τους ζητάμε συγνώμη που δεν μπορέσαμε να τους προστατέψουμε. Δίνουμε την υπόσχεσή μας ότι αυτό δεν θα το επιτρέψουμε να ξαναγίνει. Οι περιπτώσεις στο Δίκαιο των Εθνών για τις οποίες είμαστε περήφανοι είναι πολύ λίγες για να ξεπλύνουμε την ντροπή, το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να τιμούμε ξανά και ξανά γιατί η σιωπή μας τώρα στην πορεία δεν είναι πια από κείνες τις σιωπές που έκρυβαν ενοχές και εγκλήματα, είναι η σιωπή που θα επιτρέψει να ακουστούν επιτέλους οι φωνές των απόντων της πόλης μας», δήλωσε.
Για μια «θλιβερή μέρα» έκανε λόγο, στο περιθώριο της εκδήλωσης, η πρέσβης του Ισραήλ Ιρίτ Μπεν Άμπα, τονίζοντας ότι η «απέλαση των Εβραίων της Θεσσαλονίκης στο Άουσβιτς ήταν στην ουσία το τέλος της μεγάλης Εβραϊκής κοινότητας που ζούσε στη Θεσσαλονίκη για πολλές γενιές». «Από την άλλη πλευρά», συμπλήρωσε, «υπάρχει ακόμη μια μικρή εβραϊκή κοινότητα που μένει στη Θεσσαλονίκη και θυμάται τι συνέβη και είναι μια ευκαιρία για τους κατοίκους να μάθουν για την ιστορία της εβραϊκής κοινότητας και την τραγική της μοίρα».
Μνημείο για τους Εβραίους φοιτητές
Ως «ελάχιστη επανόρθωση» και αναγνώριση της «ουδετερότητάς του», το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, σύμφωνα με τον πρύτανη Περικλή Μήτκα, έχει σήμερα δύο μνημεία στο campus και μέχρι το τέλος του χρόνου, πιθανότατα θα υπάρχει και ένα τρίτο προς τιμήν των εβραίων φοιτητών-θυμάτων του ναζισμού.
«Φτιάξαμε ένα κολάζ με 25 φωτογραφίες Εβραίων φοιτητών και φοιτητριών που χάθηκαν στο Άουσβιτς με φωτογραφίες που προέρχονταν από τα αρχεία των Σχολών μας και ήταν εκείνες που υπέβαλαν μαζί με τα χαρτιά τους, για την εγγραφή τους στο Πανεπιστήμιο. Τη στιγμή αυτή μελετούμε τα αρχεία μας για να αποκατασταθεί η μνήμη των δολοφονημένων φοιτητών μας στα στρατόπεδα θανάτου», ανέφερε στην ομιλία του ο κ. Μήτκας.
Την αναγκαιότητα να απαλλαγεί η Θεσσαλονίκη από τα ονόματα όσων συνεργάστηκαν με τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής, τόνισε σε δηλώσεις του ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Α’ Θεσσαλονίκης Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, ενώ ο βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης της Νέας Δημοκρατίας Σταύρος Καλαφάτης υπογράμμισε ότι η εκδήλωση αποτελεί «ένα δυνατό μήνυμα σε όλους εκείνους που θέλουν να επιβάλουν φασιστικές ιδέες».
Η Χαρούλα Αλεξίου και ο Γιέχουντα Πόλικερ
Την εκδήλωση έκλεισε ο Γιέχουντα Πόλικερ, διάσημος τραγουδιστής στο Ισραήλ ο οποίος τραγουδάει στα ελληνικά και έχει συνεργαστεί με Έλληνες καλλιτέχνες όπως τον Μανώλη Ρασούλη και τη Χαρούλα Αλεξίου, η οποία και παραβρέθηκε στη σημερινή εκδήλωση. Ο πατέρας του Πόλικερ ήταν επιζών από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στο Άουσβιτς και ήταν και αυτός τραγουδιστής. Μάλιστα, για το σύνολο του έργου του τού απονεμήθηκε το Μετάλλιο του Φοίνικα το 2014 από τον πρέσβη της Ελλάδας εξ ονόματος της Ελληνικής Δημοκρατίας και Κυβέρνησης για τη συμβολή του στη διάσωση του ελληνικού πολιτισμού στο Ισραήλ.
Συγκινημένη, όπως η ίδια είπε, ήταν στο πλευρό του η Χάρις Αλεξίου η οποία τον χαρακτήρισε αδερφικό της φίλο. «Τον γνώρισα αρχές του 1990, όταν πήγα να τραγουδήσω στο Ισραήλ, είναι αυτός που έκανε γνωστό το ελληνικό τραγούδι στο Ισραήλ. Οι γονείς του κατάγονται από δω, έχει μεγάλο πάθος για την Ελλάδα και το ελληνικό τραγούδι, έγραψε τραγούδια μαζί με τον Ρασούλη και ήθελε να είμαι δίπλα του σ΄αυτή την πολύ σημαντική στιγμή και δεν μπορούσα να του αρνηθώ», είπε η Χαρούλα.
Παρόντες στην εκδήλωση ήταν και οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης και Νίκος Παρασκευόπουλος. Μετά το τέλος της εκδήλωσης, οι παρευρισκόμενοι άναψαν κεριά, έβαλαν λουλούδια στους συρμούς και έγραψαν μηνύματα πάνω στα τρένα, στα ελληνικά και τα εβραϊκά, όπως αυτό ενός μικρού κοριτσιού που έγραψε «Δεν θα ξεχάσω ποτέ» στα ελληνικά και «Never again» στα αγγλικά.
