«Περιμένοντας τους Φιλελεύθερους»: Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η νέα αρρενωπότητα της Νέας Δημοκρατίας
Η νέα σελίδα που προσπαθεί να κατασκευάσει η Νέα Δημοκρατία, με το πρόσωπο του Κυριάκου Μητσοτάκη ως αρχηγό, περιλαμβάνει μια ιδεολογική, ιστορική τύφλωση που δεν είναι αποκλειστικά πολιτική αλλά και έμφυλη. Η αθώωση της Νέας Δημοκρατίας από παρελθοντικές διασυνδέσεις με πολιτική και έμφυλη βία αφορά όχι μόνο το ξέπλυμα της Χρυσής Αυγής αλλά και την απενοχοποίηση της λευκής, δεξιάς αρρενωπότητας. Η ανάδυση του νέου «αριστερού, χωρίς γραβάτα» φιλελεύθερου gentleman —όπως βαυκαλίζονται οι υποστηρικτές του φρέσκου προσώπου στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας— χτίζεται πάνω στην αποοικειοποίηση οποιαδήποτε έκφρασης καταστροφικότητας και στην προβολή της πάνω σε κάποιον άλλο: είτε στη Χρυσή Αυγή, είτε στην κυβερνητική αριστερά που υποθάλπει την τρομοκρατία.
Μια κλασσική τακτική απο-ενοχοποίησης κάποιου προσώπου κατηγορούμενου σε δίκη είναι η μεταστροφή της ενοχής στο πρόσωπο κάποιου άλλου. Προκειμένου να επιτευχθεί η αθώωση του κατηγορουμένου, η απόδειξη της μη-ενοχής δεν φτάνει, ταυτόχρονα χρειάζεται και η υπόδειξη ενός πιθανού δράστη. Μια αντίστοιχη απο-ενοχοποίηση πολιτικών εγκλημάτων συντελέστηκε πολύ πρόσφατα, σε άρθρο του περιοδικού Politico από τον Πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκο Μητσοτάκη, με την εξής δήλωση: «Είμαστε η μόνη χώρα στην Ευρώπη που έχει εσωτερική τρομοκρατία από την άκρα αριστερά». Μια τέτοια δήλωση χρησιμοποίησε την τρομοκρατική επίθεση στο Λουκά Παπαδήμο για να καταδείξει την ενοχή της «άκρας αριστεράς», ώστε να εγκαινιάσει μια προσπάθεια απενοχοποίησης της βίας της δεξιάς. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται ετοιμάζεται για την διαδοχή της Πρωθυπουργίας στις επόμενες εθνικές εκλογές και οι πολιτικές του κινήσεις συγκλίνουν στην αποσύνδεση του κόμματός του από τη σύγχρονη ιστορία του.
Η δήλωσή του Κ. Μητσοτάκη περί ενοχοποίησης της «άκρας αριστεράς» είναι φυσικά μεροληπτική και ιδεολογική. Αρχικά, ποιο είναι αυτό το μόρφωμα που ονομάζεται «άκρα αριστερά»; Υπάρχει όντως ένας τέτοιος πολιτικός χώρος ή μιλάμε για μια παρανόηση, που προκύπτει από την αναπαράσταση της πολιτικής ως ευθείας γραμμής με δύο πόλους; Άλλο πράγμα οι αναρχικές οργανώσεις, άλλο οι αριστεροί κομματικοί θεσμοί, άλλο η οργανωμένη τρομοκρατία που υποστηρίζει τον ένοπλο αγώνα. Το τσουβάλιασμα των πολιτικών, οργανωτικών και πρακτικών διαφορών ουσιαστικά σαρώνει την πραγματικότητα με την ιδεολογία ενός τυφλού βλέμματος — μια ρητορική μετα-αλήθειας με το brand name: Donald Trump. Δεύτερον, αυτή η δήλωση αγνοεί και κάτι ακόμα: την παρουσία της Χρυσής Αυγής τα τελευταία χρόνια ως τρομοκρατικής οργάνωσης, που εκτός από απόπειρες πρόκλησης σωματικής βλάβης λόγω ρατσιστικού μίσους, έχει υποθάλψει και τη δολοφονία προσώπων, όπως στην περίπτωση του Παύλου Φύσσα.¹ Το τρίτο και τελευταίο σημείο, που νομίζω έχει το περισσότερο ενδιαφέρον, είναι όχι τόσο το ιστορικό ξέπλυμα των δολοφονιών της Χρυσής Αυγής, αλλά η υποτίμησή της. Στο ίδιο άρθρο, ο Κ. Μητσοτάκης αποκύρηξε με κάθε τρόπο την ύπαρξη και τη δράση του κόμματος, προσπάθησε όχι να ξεπλύνει τα εγκλήματά της αλλά να τους καταδικάσει στην πολιτική ανυπαρξία: «Η Χρυσή Αυγή είναι τόσο ακραία και χυδαία που περιθωριοποιήθηκε. Είναι σαν να μην υπάρχει. Η βία προέρχεται αποκλειστικά από την αριστερά τα τελευταία χρόνια». Σε ελεύθερη μετάφραση, η δήλωσή του ήταν: «Η Χρυσή Αυγή έχασε το παιχνίδι πολιτικά γιατί δεν κατέκτησε πολιτική μετριοπάθεια. Δεν αξίζει να ασχολούμαστε μαζί τους, είναι μερικοί ακραίοι του περιθωρίου. Τώρα το πρόβλημα είναι άλλο, είναι η βία της αριστεράς»!
Μέσα από το πρίσμα της αθωότητας (ή τυφλότητας) του φιλελευθερισμού, η αποκήρυξη της βίας της Χρυσής Αυγής ως βίας κάποιων ακραίων του περιθωρίου θα φαινόταν ως μια ευκταία αποκήρυξη. Επιτέλους, να τελειώνουμε με τις ακραίες εκφράσεις καταστροφικότητας! Ή, για να χρησιμοποιήσω τα λόγια του καθηγητή Φιλοσοφίας, Δικαίου και Θεωρίας Αριστείδη Χατζή από το πρόσφατο άρθρο του: «Και τα δύο είδη βίας είναι απεχθή. Κάθε δημοκρατικός πολίτης που σέβεται τις βασικές αρχές του ανθρωπισμού, της ελευθερίας και των δικαιωμάτων θα πρέπει να απορρίπτει τη βία χωρίς υποσημειώσεις, να την καταδικάζει χωρίς κανένα είδος ανήθικου συμψηφισμού». Το πρόβλημα με αυτή την ανάγνωση είναι ότι δεν λαμβάνει καθόλου υπ’ όψιν της την ιστορική μνήμη. Για παράδειγμα, ναι, να αποκηρυχθεί η Χρυσή Αυγή ως ανύπαρκτη, τι συμβαίνει όμως με την οργανική σύνδεση των μελών της Χρυσής Αυγής με στελέχη της Νέας Δημοκρατίας, όπως για παράδειγμα η περίπτωση του Μάκη Βορίδη; Πώς μπορούμε να μιλάμε για συνολική απόρριψη της βίας, όταν υπάρχει νωπή και ανεπεξέργαστη η πρόσφατη αιματοβαμμένη ελληνική ιστορία από τα χρόνια του Εμφυλίου και της χούντας; Μήπως ο φιλελευθερισμός στον οποίο αναφέρεται ο κ. Χατζής είναι ένα μοντέλο που βρίσκεται εκτός της ιστορίας, που αγνοεί τη βιαιότητα εγγενή σε όλα τα «κράτη δικαίου», και κλείνει τα μάτια στις πελατειακές σχέσεις, τον λαϊκισμό και τη διαφθορά, σήματα κατατεθέντα της ελληνικής περίπτωσης; Έχει άραγε μνήμη ο φιλελευθερισμός;
Η έννοια του «κράτους δικαίου», όπως μας ενημερώνει ο κ. Χατζής, αφορά κάθε «δημοκρατικό πολίτη που σέβεται τις βασικές αρχές του ανθρωπισμού» — με δυο λόγια, λοιπόν, πέρα από ανιστόρητη είναι και «άφυλη» (ή μάλλον τοποθετείται γλωσσικά ως έμφυλη ουδετερότητα, όπου το αρσενικό υποκείμενο υποτίθεται πως αναπαριστά και το θηλυκό). Ποιο είναι αυτό το υποκείμενο του «δημοκρατικού πολίτη»; Μα φυσικά αυτό που μπορεί να αναγνωρίσει πως η βία της Χρυσής Αυγής είναι πια ξεπερασμένη, θα απαντούσε ο κ. Μητσοτάκης. Είναι το υποκείμενο εκείνο που δεν ασχολείται με την ακραία βία των περιθωριακών γιατί γνωρίζει (ή μάλλον διατίθεται να ξεχάσει) πως ουδεμία σχέση υπάρχει μεταξύ Χρυσής Αυγής και Νέας Δημοκρατίας, καθώς οι πρώτοι είναι απλώς οι φορείς μιας «λαϊκής δεξιάς ματσίλας». Οι εκκλήσεις για αποκήρυξη της Χρυσής Αυγής ως ανύπαρκτης, ως ενός βίαιου παρακρατικού μηχανισμού του περιθωρίου, που ουδεμία σχέση έχει με τη δεξιά, πετυχαίνει μ’ έναν σμπάρο δυό τριγόνια: ξεπλένει τα πολιτικά εγκλήματα της Χρυσής Αυγής και της καταλογίζει το μονοπώλιο της βίαιης «δεξιάς ματσίλας»!
Ποια είναι αυτή η «δεξιά ματσίλα» που προσπαθεί να αποκυρήξει ο Κυριάκος Μητσοτάκης; Να θυμηθούμε ότι στην Προεδρία της Νέας Δημοκρατίας, ο Κυριάκος Μητσοτάκης διαδέχτηκε τους πρώην προέδρους Αντώνη Σαμαρά και Βαγγέλη Μεϊμαράκη. Από το βήμα της Βουλής, ο πρώτος είχε αναφερθεί στη σεξουαλικότητα για να επικυρώσει τα όσα έλεγε, τονίζοντας πως είναι «της ευθείας, της αντρικής σχολής» και όχι της «τεθλασμένης». Το παράδειγμα αυτό βασίζεται στη σύνδεση της ετερόφυλης σεξουαλικότητας με την ειλικρίνεια και την ευθύτητα, που υπαινικτικά (όχι και τόσο ευθεία τελικά!) συγκρίνεται με την ομόφυλη, αρσενική σεξουαλικότητα ως ανειλικρινή και κρυφή (εξ ου και η «πουστιά» συνδέεται με κάτι ύπουλο και πονηρό). Μια τέτοια σύγκριση φυσικά δεν λαμβάνει υπ’ όψιν της τη βία που έχουν δεχθεί ομόφυλοι άνδρες ιστορικά ώστε να αναγκάζονται να κρύβονται.² Όσο για τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη —τον «Βαγγέλα»— το 2012 σε διαμάχη σχετικά με τα φορολογικά του, δήλωσε ότι η βουλευτική του ιδιότητα δεν θα τον εμπόδιζε να επιτεθεί σε όποιον τον διαβάλλει. Και ως επίθεση το μυαλό του Βαγγέλα αντιλαμβάνεται τη σεξουαλική κακοποίηση, τον βιασμό ως συμμόρφωση: «Μπορώ να βγάλω αυτό το κουστούμι άμα λάχει… όταν βγάζω το κουστούμι, βγάζω πρώτα το παντελόνι μου…». Μια τέτοια «δεξιά ματσίλα» δεν φαίνεται να έχει χώρο στην παράταξη που θέλει να φτιάξει ο Κυριάκος Μητσοτάκης — ο «αριστερός» Κυριάκος χωρίς γραβάτα, όπως αποκλήθηκε μετά από πρόσφατη συνέντευξή του στα Public. Η όλη συνέντευξη αντηχούσε με κάτι από τους Emmanuel Macron και Justin Trudeau, με τον Μητσοτάκη να παίρνει το ρόλο του προστατευτικού πατέρα που «συμβουλεύει τα παιδιά του να κάνουν αυτό που αγαπάνε και όχι αυτό που πρέπει».
Η νέα σελίδα που προσπαθεί να κατασκευάσει η Νέα Δημοκρατία, με το πρόσωπο του Μητσοτάκη ως αρχηγό, περιλαμβάνει μια ιδεολογική, ιστορική τύφλωση που δεν είναι αποκλειστικά πολιτική αλλά και έμφυλη. Η αθώωση της Νέας Δημοκρατίας από παρελθοντικές διασυνδέσεις με πολιτική και έμφυλη βία αφορά όχι μόνο το ξέπλυμα της Χρυσής Αυγής αλλά και την απενοχοποίηση της λευκής, δεξιάς αρρενωπότητας. Η ανάδυση του νέου «αριστερού, χωρίς γραβάτα» φιλελεύθερου gentleman —όπως βαυκαλίζονται οι υποστηρικτές του φρέσκου προσώπου στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας— χτίζεται πάνω στην αποοικειοποίηση οποιαδήποτε έκφρασης καταστροφικότητας («κάθε δημοκρατικός πολίτης θα έπρεπε να απορρίπτει τη βία χωρίς υποσημειώσεις») και στην προβολή της πάνω σε κάποιον άλλο: είτε στη Χρυσή Αυγή, είτε στην κυβερνητική αριστερά που υποθάλπει την τρομοκρατία.
Σε μια περίοδο που οι φεμινιστικές οργανώσεις και διεκδικήσεις καταλαμβάνουν ολοένα περισσότερο δημόσιο χώρο, που θεσμοθετούνται βασικά δικαιώματα που αφορούν την έμφυλη ισότητα, μοιάζει πολύ ενδιαφέρουσα η προσπάθεια να περάσει στη λήθη η έμφυλη βία της «δεξιάς ματσίλας» και να απενοχοποιηθεί η «φιλελεύθερη» δεξιά. Βέβαια, αυτό το κράτος δικαίου που περιμένει ο κάθε κύριος Χατζής να μας σώσει, αυτή η φιλελεύθερη ουτοπία, ίσως να μην έλθει. Παραφράζοντας τους στίχους του ποιητή—που μάλλον κάτι εγνώριζε από έμφυλη βια: «Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς φιλελευθέρους. Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις».
___
¹ Για μια απαρίθμηση των τρομοκρατικών εγκλημάτων της Χρυσής Αυγής βλ. «Έτσι χτυπούσε η Χρυσή Αυγή».
² Για παράδειγμα τη δεκαετία του 1950, ο Άγγλος μαθηματικός Alan Turing καταδικάστηκε για προσβολή δημόσιας αιδούς και υπέστη χημική στείρωση, λόγω της σεξουαλικότητάς του.
