«Μελέτες» κατά παραγγελία για να έρθουν τα «φρουτάκια»
Ρεκόρ ταχύτητας αλλά και οικονομίας διεκδικεί η μελέτη που παρήγγειλε η ΕΕΕΠ, από διεθνή εταιρία συμβούλων (που στο παρελθόν έχει συνεργαστεί με τον ΟΠΑΠ αλλά και την Emma Delta) για να μπορέσει να δικαιολογήσει τις αλλαγές που έκανε στον κανονισμό για τα διαβόητα «φρουτάκια» της ΟΠΑΠ ΑΕ.
Όπως έχουμε γράψει κατ’ επανάληψη στο Unfollow, η υπόθεση με τις παιχνιδομηχανές VLTs, τα γνωστά σε όλους μας «φρουτάκια», έχει μεγάλο βάθος και κοινωνικό ενδιαφέρον. Όταν ο ακόμη υπό δημόσιο έλεγχο ΟΠΑΠ κατέβαλε 560 εκατομμύρια για την απόκτηση των αδειών για τα VLTs στην πραγματικότητα πρόσφερε ένα μεγάλο φιλέτο στους υποψήφιους αγοραστές του ΟΠΑΠ, που εν τέλει ήταν μια κοινοπραξία ανάμεσα σε Τσέχους και έλληνες επιχειρηματίες (Μελισσανίδη – Κοπελούζο).
Όμως, τα «φρουτάκια», όπως είχε φανεί και παλαιότερα στη δεκαετία του 1990 μπορούν να δημιουργήσουν τεράστια προβλήματα. Η ευκολία πρόσβασης σε αυτά επιτείνει τα φαινόμενα εθισμού στον τζόγο με αποτέλεσμα άνθρωποι να καταστρέφονται οικονομικά από αυτά. Στην Ελλάδα είχαμε πολλά τέτοια παραδείγματα και για αυτό και με νόμο είχαν απαγορευτεί, απαγόρευση που άρθηκε μετά από αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Επιπλέον, τέτοιες παιχνιδομηχανές μπορούν να διευκολύνουν το ξέπλυμα μαύρου χρήματος: μετατρέποντας παράνομα έσοδα σε έσοδα από νόμιμο τζόγο τα ποσά αυτά «ξεπλένονται» και μάλιστα σε πολύ μικρότερο κόστος από άλλες μεθόδους.
Γι’ αυτό το λόγο και υπό τον προηγούμενο πρόεδρό της, τον Ανδρέα Στεργιώτη, η ΕΕΕΠ είχε διαμορφώσει έναν κανονισμό για τα VLTs που προστάτευε κατά το δυνατόν από τέτοιους κινδύνους. Έβαζε αποστάσεις ανάμεσα στα διαφορετικά καταστήματα για να μην διαμορφώνονται μικρές «καζινουπόλεις» στις γειτονιές. Απαιτούσε ΑΦΜ και άλλα στοιχεία για κάθε παίκτη για να μπορεί να παίζει. Έβαζε συγκεκριμένα ωράρια και περιορισμούς στα ποσά που μπορούσε να παίξει κανείς.
Η κίνηση αυτή θεωρήθηκε κήρυξη πολέμου από τους μετόχους της ΟΠΑΠ ΑΕ, θεωρώντας ότι όλα αυτά κάνουν ασύμφορη την «επένδυσή» τους (κοινώς εμμέσως παραδέχτηκαν ότι η κερδοφορία τους εξαρτάται από τον εθισμό στο τζόγο και από το εάν διάφοροι θα θελήσουν να χρησιμοποιήσουν τέτοια καταστήματα για ξέπλυμα μαύρου χρήματος), απείλησαν ότι δεν θα προχωρήσουν, προσέφυγαν σε διεθνές διαιτητικό δικαστήριο κατά του ελληνικού δημοσίου.
Με δεδομένο ότι η πλευρά της ΟΠΑΠ ΑΕ και κυρίως η πλευρά Μελισσανίδη έχει ισχυρό «πάτημα» μέσα στην κυβέρνηση και μέσω υπουργών όπως ο Αλέκος Φλαμπουράρης αλλά και μέσω του «συναρχηγού» Πάνου Καμμένου, γνωστού για τις καλές του σχέσεις με τον Δ. Μελισσανίδη, οι πιέσεις απέδωσαν. Η κυβέρνηση απέπεμψε τον Ανδρέα Στεργιώτη και η ΕΕΕΠ διαμόρφωσε νέο κανονισμό που κατήργησε τους περιορισμούς του προηγούμενου, μην απαιτώντας ΑΦΜ, καταργώντας τις αποστάσεις ανάμεσα στα καταστήματα με VLTs και διευρύνοντας τα ωράρια και τα όρια. Σε όλα αυτά συνέβαλε και ένα ευρύτερο κλίμα που είχε διαμορφωθεί καθώς η ΟΠΑΠ ΑΕ έχει πολύ μεγάλη συνεισφορά στη διαφημιστική «πίττα» και διαρκώς αυξάνει το διαφημιστικό της μπάτζετ εξασφαλίζοντας και θετική δημοσιότητα για τις απόψεις της.
Ενάντια σε αυτές τις αποφάσεις προσέφυγαν οι ιδιοκτήτες των Καζίνο και η προσφυγή αυτή αναμένεται να εκδικαστεί στις 28 Μάρτη. Απέναντι σε αυτό έπρεπε η ΕΕΕΠ να μπορέσει να διαμορφώσει και επιχειρηματολογία και να αποδείξει ότι αυτά τα οποία προτείνει είναι σύμφωνα με τις «βέλτιστες πρακτικές» στην Ευρώπη.
Σε αυτό το πλαίσιο αναζήτησε τις υπηρεσίες της εταιρείας συμβούλων BAIN& Company. Αυτή είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες στην παροχή υπηρεσιών προς μεγάλες επιχειρήσεις. Ειδικότερα με απόφαση του προέδρου της ΕΕΕΠ, κ. Ευάγγελου Καραγρηγορίου, «ανατίθεται η προμήθεια υπηρεσιών σύνταξης μελέτης και παροχής συμβουλών, στην εταιρεία BAIN & COMPANY ITALY INCORPORATE […] (αντί συνολικού τιμήματος έως δεκαπέντε χιλιάδων (15.000,00) ευρώ πλέον του αναλογούντος φόρου (22%), σύμφωνα με την οικονομική προσφορά της εταιρείας, η οποία έλαβε αριθμό εισερχομένου της Ε.Ε.Ε.Π. ΠΡΠ2188020317/02.03.2017.». Κοινώς την ίδια μέρα (!) πήραν προσφορά και έκαναν ανάθεση. Και η προσφορά όλως τυχαίως είναι μόλις 15.000 ευρώ, ακριβώς στο όριο για να μπορεί να γίνει απευθείας ανάθεση χωρίς απόφαση διοικητικού συμβουλίου και χωρίς διαγωνισμό.
Το αντικείμενο της μελέτης είναι:
«Αναλυτικότερα, η εταιρεία θα εκπονήσει μελέτη η οποία αφορά στη συγκριτική αξιολόγηση (benchmarking) του ισχύοντος πλαισίου ανάπτυξης της αγοράς διοργάνωσης και διεξαγωγής τυχερών παιγνίων μέσω παιγνιομηχανημάτων τύπου VLT στην Ελληνική επικράτεια, σύμφωνα με τις διατάξεις της με αριθμό 225/2/25.10.2016 (Β 3528) απόφασης της Ε.Ε.Ε.Π., σε σχέση με το αντίστοιχο πλαίσιο που ισχύει στη διεθνή έννομη τάξη. Το αντικείμενο της ως άνω μελέτης, θα αφορά στα εξής:
Β.1.1 Συλλογή στοιχείων και πληροφοριών τυχερών παιγνίων που διοργανώνονται και διεξάγονται με παιγνιομηχανήματα τύπου VLT σε διεθνείς αγορές, όπως ενδεικτικά αναφέρονται παρακάτω:
- Ευρώπη: Ιταλία, Αυστρία, Τσεχία, Νορβηγία, Σλοβακία, Σουηδία, Βέλγιο, Δανία, Φινλανδία, Γερμανία, Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο.
- Καναδάς: Alberta, Manitoba, Newfoundland, Nova Scotia, Prince Edward Island,Quebec και
- Αυστραλία: Queensland και Victoria
- Νότια Αμερική: Αργεντινή και Περού
Β1.1 Αποτύπωση τουλάχιστον των παρακάτω μεγεθών και στοιχείων των ως άνω αγορών:
- Το μέγεθος της αγοράς τυχερών παιγνίων:
- Διαχρονική εξέλιξη των ακαθάριστων εσόδων (GGR) της συνολικής αγοράς τυχερών παιγνίων καθώς και της συμμετοχής των τυχερών παιγνίων που διοργανώνονται και διεξάγονται μέσω παιγνιομηχανημάτων τύπου VLT.
- Μακροοικονομικά μεγέθη, όπως το ΑΕΠ και η δαπάνη σε τυχερά παίγνια ανάπαιγνιομηχάνημα/ άτομο (κάτοικο).
- Μεγέθη της παράνομης αγοράς τυχερών παιγνίων, εφόσον υφίστανται.
- Το υφιστάμενο μοντέλο διανομής των παιγνιομηχανημάτων:
- Τύπος χρησιμοποιούμενων παιγνιομηχανημάτων [Video Lottery Terminal (VLT) ή παρεμφερή παιγνιομηχανήματα)
- Χαρακτηριστικά διανομής των παιγνιομηχανημάτων.
III. Το ισχύον ρυθμιστικό πλαίσιο σε διεθνείς έννομες τάξεις για τη διοργάνωση και διεξαγωγή τυχερών παιγνίων μέσω παιγνιομηχανημάτων τύπου VLT.
- Ανάπτυξη ρυθμιστικού πλαισίου
- Τεχνικά χαρακτηριστικά παιγνιομηχανημάτων.
- Υφιστάμενοι περιορισμοί στη συμμετοχή των παικτών.
Β.1.3 Συγκριτική αξιολόγηση των παραπάνω στοιχείων και πληροφοριών με το ρυθμιστικό πλαίσιο της εγχώριας αγοράς τυχερών παιγνίων που διοργανώνονται και διεξάγονται μέσω παιγνιομηχανημάτων τύπου VLT.»
Ως προς την παράδοση των πορισμών, εντυπωσιάζει η ταχύτητα. Σύμφωνα με την απόφαση της ΕΕΕΠ:
«Ορίζεται ως ημερομηνία έναρξης των προμηθευόμενων υπηρεσιών η 6η Μαρτίου 2017. Η παράδοση των ως άνω υπηρεσιών ορίζεται να πραγματοποιηθεί σε τρία στάδια, ως εξής: Γ.1 Πρώτο Παραδοτέο: Δομή και περιεχόμενο της μελέτης. Το πρώτο παραδοτέο ορίζεται να παραδοθεί εντός μιας (1) εβδομάδας από την ημερομηνία έναρξης παροχής των προμηθευόμενων υπηρεσιών, ήτοι έως την 13η Μαρτίου 2017.
Γ.2 Δεύτερο παραδοτέο: Ενδιάμεση αναφορά προόδου. Το δεύτερο παραδοτέο ορίζεται να παραδοθεί εντός δύο (2) εβδομάδων από την ημερομηνία έναρξης παροχής των προμηθευόμενων υπηρεσιών, ήτοι έως την 20η Μαρτίου 2017.
Γ.3 Τρίτο παραδοτέο: Τελική αναφορά για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων. Το τελικό παραδοτέο ορίζεται να παραδοθεί εντός τριών (3) εβδομάδων από την ημερομηνία έναρξης παροχής των προμηθευόμενων υπηρεσιών, ήτοι έως την 27η Μαρτίου 2017.»
Δηλαδή, μία μέρα πριν την εκδίκαση της υπόθεσης θα έχουν παραδοθεί τα σχετικά πορίσματα.
Ίσως βέβαια η ταχύτητα να οφείλεται στην γνώση του θέματος που έχει η BAIΝ αφού είναι ένα παλιός γνώριμος του ΟΠΑΠ. Την περίοδο 2010-12 ήταν σύμβουλός του και μάλιστα με αμοιβή 600.000 ευρώ το εξάμηνο. Τότε προετοιμαζόταν η ιδιωτικοποίηση του ΟΠΑΠ στην οποία το μεγάλο δέλεαρ για τον επενδυτή θα ήταν ότι ο ΟΠΑΠ θα έμπαινε αποφασιστικά την αγορά των VLTs. Αργότερα η Bain εμφανίζεται ως σύμβουλός των αγοραστών της ΟΠΑΠ ΑΕ (της Emma Delta) στην αντιδικία τους για τις συμβάσεις της Ελληνικά Λαχεία Α.Ε. Ειδικότερα η Bain είχε ελέγξει για λογαριασμό της Emma Delta τις συμβάσεις προμηθειών της Ελληνικά Λαχεία ΑΕ με την Intralot και την Scientific Games και είχε αποφανθεί ότι είναι ασύμφορες. Βεβαία, τότε η Intralot είχε κατηγορήσει την Bain ότι είχε σχέσεις με την ιταλική Lottomatics που συμμετείχε στο σχήμα της Emma Delta.
Τώρα αυτή την εταιρεία, που είχε στο παρελθόν επιχειρηματική σχέση με την ιδιωτική πλέον ΟΠΑΠ ΑΕ που μονοπωλεί τον τζόγο στην Ελλάδα, που προσέφερε υπηρεσίες ακριβώς πάνω στο θέμα των VLTs, που αργότερα συνεργάστηκε με τους αγοραστές της ΟΠΑΠ ΑΕ, προσλαμβάνει μια δημόσια Ανεξάρτητη Αρχή, που υποτίθεται ότι εποπτεύει τον τζόγο και άρα υποτίθεται ότι δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα των εταιριών του τζόγου, για να υπερασπιστεί έναντι των δικαστηρίων έναν κανονισμό κομμένο και ραμμένο στα μέτρα των απαιτήσεων της ΟΠΑΠ ΑΕ.
Και βέβαια η ταχύτητα παράδοσης των πορισμάτων παραπέμπει προφανώς στο ότι απλώς θα παρουσιαστούν στοιχεία ήδη συγκεντρωμένα και σε μια κατεύθυνση εν πολλοίς προδιαγεγραμμένη αφού δεν έχουμε να κάνουμε με κάποιο ανεξάρτητο ερευνητικό κέντρο, αλλά με μια εταιρεία συμβούλων επιχειρήσεων που ειδικότητά της είναι να υπερασπίζεται τα συμφέροντά επιχειρήσεων όπως η ΟΠΑΠ ΑΕ και η οποία όλως στο παρελθόν έχει αποτελέσει βασικό σύμβουλο του ΟΠΑΠ και της Emma Delta. Είναι προφανές ότι καμιά εγγύηση δεν υπάρχει ότι θα παρουσιάσει μια αμερόληπτη μελέτη, την ίδια στιγμή που είναι προφανές ότι η ΕΕΕΠ θα χρησιμοποιήσει τα πορίσματα αυτής της έρευνας ως τεκμήρια για το πόσο σύννομος και σύμφωνος με τα ευρωπαϊκά δεδομένα είναι ο κανονισμός που συνέταξε καθ’ υπόδειξη της ΟΠΑΠ ΑΕ και των μετόχων της.
Αντί για προσπάθεια να μπει τάξη και περιορισμός σε μια βιομηχανία όπως αυτή του τζόγου που συνδέεται με ουκ ολίγα κοινωνικά προβλήματα, η κυβέρνηση και οι διορισμένες από αυτήν εποπτικές αρχές επιμένουν σταθερά στη γραμμή της υπεράσπισης των συμφερόντων του ιδιωτικού μονοπωλίου στον τζόγο.
