Ηλιάνα Μαυρομάτη: «Το θέατρο δεν μπορεί παρά να είναι πολιτική τοποθέτηση»
Η παράσταση «Αθηνά Χατζηεσμέρ ετών 17» της Θαλασσιάς Αντωνοπούλου συνεχίζει για δευτερη χρονιά την πορεία της. Η ιστορία της νεαρής αντιστασιακής αναδεικνύεται ως ο καμβάς όπου σκιαγραφείται ένα μανιφέστο της αντίστασης ως κατάφασης της ζωής. Μιλήσαμε με την πρωταγωνίστρια, Ηλιάνα Μαυρομάτη, για το έργο και γενικώς για το θέατρο στο πλαίσιο της εποχής της επισφάλειας όπου ζούμε.
Φωτογραφία: Κάρολος Καρύδης
Η Αθηνά Χατζηεσμέρ έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας ηρωίδας. Σε μια εποχή όπως η δική μας, όπου το ηρωικό φθίνει, πώς αποφεύγει κανείς την στείρα μυθοποίηση;
Η ιστορία της Αθηνάς Χατζηεσμέρ, λειτούργησε για μας περισσότερο ως αφορμή για να διαπραγματευτούμε βασικά οντολογικά ζητήματα του επαναστατημένου ανθρώπου. Δεν θελήσαμε να κάνουμε μια βιογραφία επί σκηνής, αλλά περισσότερο να φωτίσουμε τις ποιότητες που συνθέτουν έναν νέο άνθρωπο που αγαπά τη ζωή και ανθίσταται στην καταπίεση και την αδικία. Οι αντιφάσεις είναι εκείνες που κάνουν νομίζω ένα πρόσωπο ανθρώπινο και όχι «στείρο». Η κίνηση στην εσωτερική ζωή που το κάνει ζωντανό.
Γυναίκα, ανήλικη, πρόσφυγας: στο παράδειγμα της Χατζηεσμέρ συναρθρώνονται σχεδόν όλες οι προβληματικές ιδιότητες μιας εθνοκεντρικής πατριαρχικής κοινωνίας. Σε ένα συντηρητικό πολιτικό συγκείμενο όπως το σημερινό θεωρείς ότι η παράσταση δρα και ως πολιτική τοποθέτηση;
Το κείμενο και η παράσταση έχουν σαφές τόσο πολιτικό όσο και καλλιτεχνικό στίγμα. Είναι από την ομάδα μας μια πρόταση στο πως μπορεί να παραχθεί πολιτικό θέατρο στην εποχή μας. Κατά τη γνώμη μου το θέατρο δεν μπορεί παρά να είναι πολιτική τοποθέτηση είτε άμεσα είτε έμμεσα, όσο κι αν ο καλλιτέχνης, από φόβο ή κούραση ή ακόμα και λόγω ρομαντικών ιδεοληψιών πολλές φορές προσπαθεί να αμβλύνει τις αντιθέσεις. Είναι μια τέχνη που δε μπορεί να υπάρξει έξω – κοινωνικά και με αυτήν την έννοια να μην έχει άμεση σχέση με την κίνηση της κοινωνίας. Τα μεγάλα κείμενα άλλωστε είναι βαθιά διαποτισμένα από τον πολιτικό και κοινωνικό προβληματισμό του συγγραφέα τους.
Σε μια εποχή ιστορικού αναθεωρητισμού, όπου η σημασία της αριστερής εθνικής αντίστασης αμφισβητείται, θεωρείτε ότι η παράσταση δρα και ως ένα σημείο ενθύμισης; Ως μια στάση που καλεί τον θεατή να σκεφτεί καλύτερα τις διαμάχες του παρόντος;
Η αντίσταση ήταν όντως εθνική αλλά ταυτόχρονα ήταν και ταξική. Φοβάμαι ότι ο όρος «εθνική αντίσταση» δεν αναδεικνύει το ταξικό πρόσημο του αγώνα όσων συμμετείχαν στην αντίσταση κατά των Γερμανών αλλά και εγχώριων φασιστών. Σαφώς υπήρχε στον αγώνα αυτόν εθνικο-απελευθερωτικό ζήτημα, αλλά μπήκαν μπροστά τα καταπιεζόμενα μέρη της κοινωνίας, προσπαθώντας ταυτόχρονα να χειραφετηθούν. Εξού και η περίοδος εκείνη ορίζεται ως επαναστατική κατάσταση στη χώρα. Το πρόσωπο που φωτίζεται στο έργο μας, είναι ένα νέο κορίτσι γέννημα της εργατικής τάξης, με ισχυρή συνείδηση αυτής της ταξικότητας, που με εφαλτήριο την υπεράσπισή της οργανώνεται και αγωνίζεται.
Ποια είναι η πρόκληση της σύνθεσης μονόλογου και ζωντανής μουσικής υποστήριξης. Πώς θεωρείτε πώς συμβάλει στην ολοκληρωση της πρότασης του έργου;
Η παράσταση δομήθηκε με αυτήν την προυπόθεση, δηλαδή αυτού του ιδιότυπου διαλόγου μεταξύ σώματος-λόγου και μουσικής-τραγουδιού. Δεν αντιμετωπίσαμε την παράσταση ως μονόλογο, αλλά ως μια από κοινού πορεία αυτών των δυο προσώπων προς τον θάνατο.
Σε συνθήκες κρίσης, με εργασία κάτω από δύσκολες συνθήκες, το θέατρο δείχνει να επιμένει. Πώς έχετε βιώσει την καλλιτεχνική δημιουργία και εργασία σε συνθήκες ακραίας επισφάλειας;
Στο θέατρο, όσο και σε όλους τους χώρους εργασίας, οι συνθήκες γίνονται όλο και πιο δύσκολες. Αυτό φυσικά παρασύρει και το καλλιτεχνικό έργο σε μια φάση πνευματικής «ανέχειας». Παρ’ όλα αυτά, η ίδια η κρίση γεννά, και θα έλεγα προτάσσει, την ανάγκη για μετακίνηση στη συνείδηση και οι καλλιτέχνες μέσα από τη δυσκολία προσπαθούν να ανταποκριθούν στην ανάγκη αυτή. Το κοινό από την άλλη δείχνει να ψάχνει για τη σχέση αυτή πιο έντονα από ότι συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια, παρ’ όλη την οικονομική δυσχέρεια. Το ζήτημα του πολιτισμού στη χώρα είναι βαθιά πολιτικό και με αυτήν την έννοια, εμπεριέχει όλες τις αντιφάσεις που ενυπάρχουν σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνίας, την εποχή αυτή της κρίσης.
___
Τοποθεσία: Επί Κολωνώ, Χώρος: Σκηνή Black Box, Ναυπλίου 12 και Λένορμαν 94, Κολωνός
Ημερομηνία: Σάββατο στις 18.30 και Κυριακή στις 21.15. (Μέχρι 18/3/17) Από τις 25 Μαρτίου – Μέχρι τις 8 Απριλίου 2017: Σάββατο στις 18.30
Πληροφορίες: τηλ.: 210 5138067
Τιμές εισιτηρίων: 12,00€ (κανονικό), 8,00€ (φοιτητικό, ανέργων)
Διάρκεια: 80’
Το UNFOLLOW είναι χορηγός επικοινωνίας της παράστασης.
