Η κυβέρνηση κάνει για άλλη μία φορά τα χατίρια της ΟΠΑΠ ΑΕ
Με ένα νομοσχέδιο που κατατέθηκε εν μέσω θερινής ραστώνης, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έρχεται να ικανοποιήσει μία ακόμη απαίτηση της ΟΠΑΠ ΑΕ, αλλάζοντας το νομοθετικό πλαίσιο για τον αριθμό των αδειών για τα VLTs («φρουτάκια») και τους όρους εγκατάστασής τους.
Το 2011, εν μέσω της ανάγκης να ευοδωθεί το πρώτο μνημόνιο και να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των δανειστών, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ξεκινά τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης του ΟΠΑΠ. Επιχείρηση με εγγυημένη κερδοφορία λόγω της μαζικής διάδοσης του τζόγου, το 33% του Οργανισμού που είχε απομείνει υπό δημόσιο έλεγχο υποσχόταν σημαντικά έσοδα εάν πουλιόταν σε ιδιώτη επενδυτή. Όμως, για να είναι σίγουρο ότι θα βρεθεί αυτός, έπρεπε να υπάρχει και η απαραίτητη «προίκα», που δεν ήταν άλλη από τις άδειες για την εκμετάλλευση των παιγνιομηχανών VLTs. Έτσι ο νόμος 4002/2011 όρισε ότι θα δίνονταν 35.000 άδειες. Από αυτές, η ΟΠΑΠ ΑΕ θα έδινε τις 16.500 σε πρακτορεία της και τις 18.500 σε 4-10 παραχωρησιούχους του Οργανισμού, οι οποίοι θα επιλέγονταν με διεθνή διαγωνισμό. Έτσι η ακόμη υπό δημόσιο έλεγχο ΟΠΑΠ ΑΕ απέκτησε το δικαίωμα να εκμεταλλεύεται τις άδειες γι’ αυτές τις 35.000 παιγνιομηχανές αντί 560 εκατ. ευρώ. Λίγο μετά είχαμε την πώληση του 33% της ΟΠΑΠ ΑΕ που κατείχε το Δημόσιο στην κοινοπραξία Emma Delta, η οποία περιλάμβανε τσέχους και έλληνες επιχειρηματίες, με τον Δημήτρη Μελισσανίδη να κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ομάδα των Ελλήνων.
Εδώ πρέπει να διευκρινίσουμε ότι οι αρχικές προβλέψεις του νόμου 4002/2011 σχετικά με τις άδειες για τα VLTs δεν είχαν προκύψει από κάποια μελέτη των συνθηκών και αντοχών της ελληνικής αγοράς και κοινωνίας, αλλά μέσα από έναν πολύ πρόχειρο υπολογισμό της τότε κυβέρνησης και του αρμόδιου υπουργού Βαγγέλη Βενιζέλου. Όπως λέει χαρακτηριστικά στο ντοκιμαντέρ του UNFOLLOW «ΟΠΑΠ: Από το μεγάλο ξεπούλημα στα καζίνο της γειτονιάς», o Κίμων Κλωνάρης, πρώην πρόεδρος των πρακτόρων του ΟΠΑΠ, «Υπήρχε μια υποχρέωση της Ελλάδας να λειτουργήσει τεχνικά και ψυχαγωγικά παιγνιομηχανήματα, αλλιώς είχε ένα πρόστιμο ετήσιο που ήταν, νομίζω, 36.000 την ήμερα ̶ μετρούσε. Με τη δικαιολογία της προσαρμογής αυτής, ο Βενιζέλος βάζει και τα τυχερά παιγνιομηχανήματα, αυτά που λέει ο κόσμος “φρουτάκια”. Πόσα του λείπουν; 625. Ερωτάει στην ΕΕ, στην Ευρώπη, πόσο περίπου πουλιέται μια άδεια τέτοια, 15-16 χιλιάρικα. Λέει, ωραία, θέλω 625.000.000 διά 16.000, 35.000 παιγνιομηχανήματα. Έτσι βγήκε, χωρίς καμία έρευνα κοινωνική, πόσο αντέχει η αγορά, πόσο αντέχει η ελληνική οικογένεια… Όσο μας έλειπε από το ταμείο. Με το που το ακούει αυτό η αντιπολίτευση ξεσηκώνεται. Τριάντα πέντε χιλιάδες μηχανάκια που θα έμπαιναν 25 ανά κατάστημα, σημαίνει 1.400 μικρά καζίνο σε κάθε ελληνική γειτονιά. Αποκλείεται, είναι τουλάχιστον διπλάσια από όσα αντέχει η ελληνική κοινωνία. Εντάξει, λέει ο Βενιζέλος, ζορίστηκε, τα μισά θα τα πάρει ο ΟΠΑΠ. Πώς; Πεντέμισι χιλιάδες πρακτορεία από 3 μηχανάκια στο καθένα, 16.500. Άρα πόσα περισσεύουν από τα 35, 18.500 θα βγουν στην αγορά. Αυτά είναι τα φοβερά νούμερα: 35.000, 16.500, 18.500, έτσι βγήκαν, με το τεφτέρι».
Σε σχέση με την ιδιωτικοποίηση του ΟΠΑΠ, το ζήτημα με τα VLTs ήταν εξαρχής και το πιο δύσκολο, παρότι η ΟΠΑΠ ΑΕ επένδυε πολλά στο να ανοίξουν τα μικρά καζίνο στις γειτονιές. Το αρχικό σχέδιο «Cloud», για να παραχωρηθούν αρκετές άδειες σε ανθρώπους της νύχτας με δέλεαρ, πέραν των εσόδων, και το γεγονός ότι καταστήματα με «φρουτάκια» μπορούν να αποτελέσουν μέσο για το ξέπλυμα «μαύρου» χρήματος, απέτυχε και εγκαταλείφθηκε. Στη συνέχεια, επί υπουργίας Γ. Βαρουφάκη, ο κανονισμός του επικεφαλής της ΕΕΕΠ Αντώνη Στεργιώτη, που έθετε περιορισμούς στις ώρες λειτουργίας και ως προς το όριο απωλειών ανά παίκτη, βρέθηκε στο στόχαστρο του ΟΠΑΠ, μέχρι που αποπέμφθηκε και ο ίδιος ο Στεργιώτης. Η ΟΠΑΠ ΑΕ υποστήριζε ότι οι περιορισμοί που επέβαλε ο κανονισμός Στεργιώτη θα μείωναν τα περιθώρια κέρδους της, αλλά και ότι το Δημόσιο θα είχε τεράστιες απώλειες φορολογικών εσόδων εάν δεν προχωρούσε το σχέδιο. Ο επόμενος επικεφαλής της ΕΕΕΠ, ο Βαγγέλης Καραγρηγορίου, φρόντισε να αλλάξει τον κανονισμό ώστε να ικανοποιούνται οι απαιτήσεις του Οργανισμού.
Παρ’ όλα αυτά, το σχέδιο δεν προχωρούσε, κάτι που οφειλόταν στο ότι δεν υπήρχαν και τόσοι πρόθυμοι να μπουν σε αυτή την αγορά. Ας μην ξεχνάμε ότι το αρχικό σχέδιο για την εισαγωγή και εκ νέου νομιμοποίηση των VLTs στηριζόταν στην εκτίμηση ότι στην Ελλάδα υπάρχει μια τεράστια παράνομη αγορά τζόγου, υπόθεση που μάλλον δεν έστεκε. Όπως σχολιάζει και στο ντοκιμαντέρ του UNFOLLOW ο Αντώνης Στεργιώτης, είναι παράλογο να πιστεύουμε ότι ο τζίρος του παράνομου τζόγου είναι υπερπολλαπλάσιος του νόμιμου, ενώ παρατηρεί ότι στην πραγματικότητα τα «φρουτάκια» θα «κανιβαλίσουν» τον τζίρο από υπάρχοντα παιχνίδια του ΟΠΑΠ, όπως είναι το ΚΙΝΟ.
Επιπλέον, οι αρχικοί περιορισμοί για την εγκατάσταση συγκεκριμένου αριθμού VLTs ανά κατάστημα επίσης δεν καθιστούσαν εύκολα κερδοφόρα την επένδυση, παρά το γεγονός ότι με διαδοχικές παρεμβάσεις η κυβέρνηση είχε δώσει σε αυτά τα καταστήματα τη δυνατότητα να έχουν στο εσωτερικό τους όχι μόνο φαγητό και ποτό αλλά ακόμη και υπηρεσίες ηλεκτρονικών συναλλαγών, ώστε να μπορούν να προσελκύονται ακόμη περισσότερους πελάτες. Για παράδειγμα, να πηγαίνει ο συνταξιούχος, να εισπράττει τη σύνταξη και στη συνέχεια να την καταναλώνει άμεσα στα «φρουτάκια», με την ελπίδα ότι έτσι θα αναπληρώσει τις τεράστιες μειώσεις που υπέστη τα τελευταία χρόνια.
Για όλους αυτούς τους λόγους είχε γίνει σαφές ότι δεν υπήρχε καμία περίπτωση ούτε να τηρηθούν οι αρχικές προθεσμίες για την εγκατάσταση των VLTs στα καταστήματα του ΟΠΑΠ, ούτε πολύ περισσότερο να βρεθούν εταιρείες που να αναλάβουν, αφού πληρώσουν το αντίστοιχο τίμημα στην ΟΠΑΠ ΑΕ, τη διαχείριση των υπόλοιπων 18.500 αδειών για τα «φρουτάκια». Από καιρό, λοιπόν, η ΟΠΑΠ ΑΕ ασκούσε πιέσεις για να αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο.
Και ερχόμαστε στο σήμερα. Το νέο νομοσχέδιο της κυβέρνησης έρχεται απλώς να κάνει όλα τα χατίρια στον Οργανισμό. Αφενός μειώνει τον αριθμό των αδειών για «φρουτάκια», από 35.000 που ήταν αρχικά (και τις οποίες η υπό δημόσιο έλεγχο ακόμη τότε ΟΠΑΠ ΑΕ είχε αγοράσει) σε 25.000, ενώ δεν υπάρχει πλέον ο διαχωρισμός ανάμεσα σε άδειες της ΟΠΑΠ ΑΕ και σε άδειες που θα παραχωρούσε σε άλλους για να τις εκμεταλλευτούν. Πλέον οι άδειες είναι λιγότερες και ανήκουν όλες στον ΟΠΑΠ. Επιπλέον, ο χρόνος της παραχώρησης της αρχικής άδειας επεκτείνεται στα 18 από τα 10 χρόνια, προσφέροντας έτσι ακόμα περισσότερα έσοδα στον Οργανισμό, αφού διατηρείται και χρονικά επεκτείνεται το μονοπώλιό του σε αυτό το τμήμα του τζόγου. Πέραν αυτών, ως όριο για την εγκατάσταση των VLTs τίθεται το τέλος του 2019, κοινώς προσφέρεται στην ΟΠΑΠ ΑΕ και όλος ο απαραίτητος χρόνος για να εγκατασταθούν τα «φρουτάκια» και να αποφέρουν κέρδη.
Tι θα δείτε στο ντοκιμαντέρ
Η άλλη σημαντική αλλαγή είναι ότι πλέον αυξάνεται ο αριθμός των παιγνιομηχανών ανά κατάστημα που θα έχει αμιγώς «φρουτάκια», από 25 σε 50. Δηλαδή, αυτό που λέμε τόσο καιρό επιβεβαιώνεται σε μια φρικτή πραγματικότητα: όντως ετοιμάζονται τα μίνι καζίνο στις γειτονιές. Μεταξύ άλλων, ενώ μέχρι τώρα στα συνήθη πρακτορεία της ΟΠΑΠ ΑΕ επιτρέπονταν μέχρι 3 VLTs, μετά τις αλλαγές θα επιτρέπονται έως 15, γεγονός που ενισχύει τη λογική των μικρών καζίνο.
Κλείνοντας να πούμε κι αυτό: από το 2013 που έγινε η πώληση του 33% της ΟΠΑΠ ΑΕ στην Emma Delta και μετά, το θεσμικό πλαίσιο για τα «φρουτάκια» γράφεται και ξαναγράφεται με δύο και μόνο κριτήρια: α) τη διατήρηση του μονοπωλίου της ΟΠΑΠ ΑΕ και β) τη μεγιστοποίηση του κέρδους της εγγυημένα και με το μικρότερο δυνατό κόστος.
