Η εκκλησιαστική μπουλντόζα και ο αριστερός χωροφύλακας
Οι χθεσινές εκκενώσεις των καταλήψεων στη Θεσσαλονίκη δεν είναι παραφωνία στη μελωδία της αριστερής διακυβέρνησης, αλλά αρχή μιας επίθεσης στα κινήματα αλληλεγγύης.
Μία διμοιρία ΜΑΤ εκκενώνει μετά από εντολή εισαγγελέα μία κατάληψη που στεγάζει πρόσφυγες, ακολουθούμενη από μία μπουλντόζα που θέλει να καθαρίσει το οικόπεδο για χάρη της εκκλησίας, ύστερα από πιέσεις του δημάρχου και του αρχηγού της συντηρητικής παράταξης. Το σενάριο θα το ζήλευαν σύσσωμοι οι σεναριογράφοι και συγγραφείς που προσπαθούν τα τελευταία χρόνια να συμπυκνώσουν σε περιεκτικές ιστορίες τη δομή της ελληνικής κοινωνίας. Εδώ όμως δεν μιλάμε για κάποιο αποκύημα της φαντασίας. Αυτή ήταν η πραγματική μεγάλη είδηση της χθεσινής επικαιρότητας, η ξαφνική εκκένωση τριών καταλήψεων τα ξημερώματα στη Θεσσαλονίκη (το πρώην Ορφανοτροφείο «Μέγας Αλέξανδρος», στην οδό Γρ. Λαμπράκη, το «Μανδαλίδειο», στην λεωφόρο Νίκης, και κτήριο επί της οδού Καρόλου Ντηλ), ακολουθούμενη από εφόδους στο κοινωνικό κέντρο No Border στη Μυτιλήνη και στην πύλη Ε2 στον Πειραιά, όπου είχαν απομείνει αρκετοί πρόσφυγες να περιμένουν σ’ ένα λίγο-πολύ καφκικό περιβάλλον τη μετεγκατάστασή τους. Τη δε επόμενη ημέρα, περήφανα ανακοινώθηκε η σύλληψη «αρχηγικού μέλους» του Ρουβίκωνα από την ΕΛΑΣ, ύστερα από παρέμβαση της αναρχικής ομάδας στην Τουρκική Πρεσβεία.
Μπορεί οι κραυγές της αξιωματικής αντιπολίτευσης να δίνουν σταθερά από τον Ιανουάριο του 2015 την εντύπωση ότι επί των ημερών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, υπάρχει μια σχετική ελευθερία κινήσεων στις κινηματικές δράσεις, κάτι τέτοιο όμως δεν μοιάζει να επιβεβαιώνεται από τα γεγονότα. Οι χθεσινές εκκενώσεις των καταλήψεων δεν ήταν καν οι πρώτες επί των ημερών του Νίκου Τόσκα στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Είχε προηγηθεί η εκκένωση της Women*Squat στα Εξάρχεια των Ιούνιο, της Turtle Corner στη Θεσσαλονίκη τον Απρίλιο, της Θεμιστοκλέους 96 για μικρό χρονικό διάστημα, ενώ στα πλαίσια της δαιμονοποίησης και του κυνηγιού των αλληλέγγυων, εκκενώσεις είχαν λάβει χώρα στη δομή του No Border Kitchen στη Μυτιλήνη και του Soli-cafe στη Χίο.¹ Κι αυτά χωρίς να συμπεριληφθούν οι εκκενώσεις του Πειραιά, της Ειδομένης – με τον αποκλεισμό των δημοσιογράφων και των φωτορεπόρτερ – και άλλων κατά τόπους αυτοσχέδιων καταυλισμών προσφύγων.
Σημάδια όπως η ανακοίνωση του κόμματος του ΣΥΡΙΖΑ κατά των εκκενώσεων και μία ρητορική κορυφαίων κυβερνητικών στελεχών κατά του «νόμος και τάξη» μοιάζουν σίγουρα αντιφατικά αν κοιτάξει κανείς τις λεπτομέρειες της δράσης της ΕΛΑΣ τον τελευταίο χρόνο. Είναι όντως αληθές ότι η αστυνομική πολιτική του Νίκου Τόσκα δεν είναι ακριβώς το δόγμα μηδενικής ανοχής που επέβαλλε μια σειρά προκατόχων του. Θα ήταν όμως σίγουρα παραμορφωτικό να ισχυριστεί κανείς ότι δεν υπάρχει επιλεκτική και καιροσκοπική χρήση ακόμα και ακραίων μορφών καταστολής για χάρη βραχυπρόθεσμων κυβερνητικών σχεδιασμών, πασπαλισμένη με μία ευθυνοφοβία που διαφαίνεται τόσο στις ξαφνικές διακηρύξεις του υπουργού Προστασίας του Πολίτη υπέρ των «λαϊκών αγώνων» και των «οργανωμένων προοδευτικών κομμάτων» μετά τις χθεσινές εκκενώσεις, όσο και στις προσπάθειες να αποδοθεί η αστυνομική επέμβαση σε – κατά σύμπτωση ταυτόχρονες – εισαγγελικές παραγγελίες.
Σίγουρα, κυκλοφορούν διάφορες φήμες για περιστατικά αυτονόμησης των σωμάτων ασφαλείας απ’ τις υπουργικές ντιρεκτίβες, κανένα απ’ αυτά όμως δεν αφορά τα περιστατικά που θορύβησαν περισσότερο τον κινηματικό κόσμο. Αντίθετα, η στρατηγική του υπουργείου είναι αρκετά πρόδηλη. Στη φάση της ανεπάρκειας του κράτους και των ΜΚΟ να διαχειριστούν το προσφυγικό, με την κακοδιαχείριση των κονδυλίων να έχει επιβεβαιωθεί εκ των υστέρων από τον Γιάννη Μουζάλα, τα κινήματα αλληλεγγύης υποκαθιστούσαν τις ανάγκες σίτισης, διαμονής, περίθαλψης και οργάνωσης των προσφύγων και περιορίζονταν μόνο όταν προέβαιναν σε μαχητικές διεκδικήσεις. Όταν η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας αρχίζει να μειώνει τις ροές και η εγχώρια κατανομή των προσφύγων γίνεται βίαια με τη συμβολή των αστυνομικών, οτιδήποτε αμφισβητεί την καταλληλότητα και τις διαδικασίες της προσφυγικής πολιτικής μετατρέπεται σε πρόβλημα.
Τα ερωτήματα που εγείρει η επιλογή να μην υπάρξει παρέμβαση στο No Border Camp στο ΑΠΘ, αλλά να προτιμηθεί η εκκένωση των επιμέρους καταλήψεων την επόμενη ημέρα απαντώνται σχετικά εύκολα. Το Camp ήταν κάτι προσωρινό που θα έληγε σύντομα και η εκκένωσή του σίγουρα θα δημιουργούσε αρκετές επιπλοκές, ενώ πιθανώς να λογιζόταν ως νίκη της αντιπολίτευσης που επιχείρησε με νύχια και με δόντια – απ’ το διάγγελμα του Κυριάκου Μητσοτάκη, μέχρι τις τοποθετήσεις επιφανών προσώπων εναντίον της διοργάνωσης – τη διάλυσή του. Αντίθετα, το χτύπημα περιφερειακών εγχειρημάτων αποδιαρθρώνει δομές με φιλοδοξίες μονιμότητας και πιο συστηματική δραστηριότητα. Το μακροπρόθεσμο όφελος είναι σίγουρα μεγαλύτερο, ενώ τονώνει και το ιδιαίτερο γόητρο που προσδίδει η καταστολή σε μία κυβέρνηση.
Τέτοιες στρατηγικές επιλογές δεν είναι ποτέ μεμονωμένες. Αν κάτι ενδέχεται να σώζει για το επόμενο διάστημα τις αθηναϊκές καταλήψεις που στεγάζουν πρόσφυγες είναι η βιασύνη του δημάρχου Αθηναίων, Γιώργου Καμίνη, να καταστήσει την εκκένωσή τους αίτημα της αντιπολίτευσης με μήνυση κατά παντός υπευθύνου ενάντια στην κατάληψη ιστορικών κτιρίων του Δήμου, φωτογραφίζοντας την πρόσφατη κατάληψη στο Νοσοκομείο Πατησίων. Οι δηλώσεις του Νίκου Τόσκα ενάντια στις «αυτόνομες ενέργειες ορισμένων παιδιών» προδικάζουν μία γενικευμένη απόπειρα περίκλεισης του προσφυγικού στον κυβερνητικό σχεδιασμό και την αδρανοποίηση των εγχειρημάτων και πρωτοβουλιών αλληλεγγύης, ασχέτως αν το κράτος και οι εντολοδόχοι των Ευρωπαϊκών οργάνων εξακολουθούν να αδυνατούν να παρέχουν αξιοπρεπείς συνθήκες στον προσφυγικό πληθυσμό.
Σ’ αυτό το πλάνο, διόλου παράταιρη είναι η αριστερή χροιά των δηλώσεων του υπουργού και η έγνοιά του για τους λαϊκούς αγώνες. Τουλάχιστον απ’ τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα, η στροφή της εκάστοτε ηγεμονικής Αριστεράς ενάντια στα ριζοσπαστικά κινήματα αποτελεί ένα μοτίβο που επαναλαμβάνεται σε κάθε τόπο και χρόνο. Από τη μετεπαναστατική ΕΣΣΔ μέχρι την Ιταλία της ανοικοδόμησης κι από τη Γαλλία του Μάη του ’68, μέχρι τα χρόνια της Χούντας στην Ελλάδας, επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά ένα άδειασμα των κινημάτων από την εκάστοτε «μαζική» Αριστερά. Ο υπουργός δεν είναι καθόλου ανακόλουθος στο λόγο και τις πράξεις του. Όποιος εχθρεύεται τη σημερινή αστυνομική πολιτική, αλλά επιμένει να βλέπει με συμπάθεια την πολιτική και ιστορική καταγωγή της σημερινής κυβέρνησης, είναι.
___
1. Βλ. «Οι Νέοι Προβοκάτορες», UNFOLLOW 53, Μάιος 2016
