Φανταστικά «αυτή δεν είναι λιτότητα» και πού να τα βρείτε
Μπορεί η συμφωνία να μην έχει πάρει ακόμα τελική μορφή, αλλά οι κατευθυντήριες γραμμές έχουν διατυπωθεί και όπως κάθε αντίστοιχη φορά στο παρελθόν, μόνο χειρότερη των τωρινών σεναρίων μπορεί να είναι η τελική έκβαση. Όσο αυτή η κατάσταση προχωράει, γίνεται όλο και πιο δύσκολη και επώδυνη η αναζήτηση ενός εναλλακτικού σχεδίου. Μπορούμε ωστόσο πάντα να κρατήσουμε τη διαβεβαίωση του Δημήτρη Τζανακόπουλου ότι το αποτέλεσμα της συμφωνίας δεν θα οδηγήσει σε περαιτέρω λιτότητα...
Ακόμα κι αν έχει κανείς την καλή προαίρεση να θεωρήσει ότι ο Στέργιος Πιτσιόρλας εκφράζει την άποψή του όταν λέει ότι η μείωση του αφορολόγητου με την υπό συζήτηση αντιστάθμιση με μείωση του ΕΝΦΙΑ θα ωφελήσει όσους βγάζουν κάτω από 9000 ευρώ και δεν έχουν σπίτι, διόλου καλά πράγματα θα σήμαινε αυτό για τον ίδιο. Ιδίως όταν η εξήγηση για τη θέση του είναι ότι με κάποιον μαγικό τρόπο αυτό θα σημάνει «μείωση των τιμών σε βασικά αγαθά», με πολλά απ’ αυτά να έχουν ανατιμηθεί φορολογικά από το καλοκαίρι και μετά.
Εκτός όμως ότι τα αποθέματα καλής προαίρεσης είναι πια μάλλον ισχνά, ιδίως σε στελέχη όπως ο κ. Πιτσιόρλας, το συμπέρασμα που θα έβγαζε κανείς από τη δήλωσή του είναι ότι ο άνθρωπος που κατεξοχήν ενεπλάκη στο εγχείρημα των ιδιωτικοποιήσεων που επιτάσσουν οι συμφωνίες με τους δανειστές, δεν έχει ούτε στοιχειώδη επίγνωση της πραγματικότητας. Τα μεν «αντισταθμιστικά» μέτρα που προβλέπονται είναι φυσικά οριζόντια, με δυσανάλογο δηλαδή βάρος προς τα κατώτερα στρώματα και υπερβολική ελαφρότητα προς τα ανώτερα, ενώ η στρατηγική για τα πρωτογενή πλεονάσματα που πλέον έχει στραφεί ευθέως στην άμεση φορολόγηση καθιστούν απίθανη κάθε μείωση τιμών. Εκτός αν ο κ. Πιτσιόρλας την οραματίζεται να συμβαίνει με κάποιον διαφορετικό –μάλλον μαγικό– τρόπο απ’ τη μείωση της φορολογίας τους.
Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη επιστημονική κατάρτιση για να το δει κανείς: η απόφαση της μείωσης του αφορολόγητου είναι εμφανώς παράλογη. Οι ίδιοι οι «θεσμοί» έχουν αποφανθεί πολλάκις σε εκθέσεις τους ότι το βασικό πρόβλημα του φορολογικού συστήματος της Ελλάδας αφορά στην εισπραξιμότητα. Βέβαια, το ΔΝΤ που πρωταγωνιστεί στην παραπάνω θεωρία, εσχάτως βρήκε ότι η λύση είναι η διεύρυνση της φορολογικής βάσης, τουτέστιν η προσμονή ότι παρά την παταγώδη αποτυχία(;) των μηχανισμών να καταφέρουν να εισπράξουν τα δέοντα από τους έχοντες, θα βασίσουν τα δημόσια έσοδα στη δυνατότητα όσων πληρώνονται με 500 ευρώ τον μήνα να καταβάλλουν το 1/5 αυτού του ποσού στο κράτος. Δεν χρειάζονται παρά στοιχειώδεις ικανότητες λογι(στι)κής, για να προβλέψει κανείς ότι το μοναδικό αποτέλεσμα που θα έχει ένα τέτοιο μέτρο είναι η εκτίναξη των οφειλών των πολιτών προς το κράτος και ένα ακόμα πιο διογκωμένο κενό στα δημόσια έσοδα.
Παραλογισμός, απόλυτα συνεπής με τις νομοθετικές τάσεις της τελευταίας επταετίας. Σε βαθμό που είναι δύσκολο πια να διακρίνει κανείς τι έχει μείνει τελικά ως υποστύλωμα οποιασδήποτε συναίνεσης στην προτεινόμενη συνταγή. Τα σκάνδαλα συσσωρεύονται, έχοντας γράψει πια μια αυτόνομη ιστορία από το Τ+10, στο PSI κι από εκεί στη Fraport και στον ΟΛΘ, ενώ η στρατηγική του «καλού παιδιού» (που έχει πια αντικαταστήσει καθολικά το ξεχασμένο “this is a coup”) μοιάζει όλο και πιο αδιέξοδη. Στο φόντο υπάρχει μόνο μια ακαθόριστη προσμονή: ότι με κάποιον –ξανά μαγικό, πάντα μαγικό– τρόπο τα αποτελέσματα των ολλανδικών, γαλλικών και γερμανικών εκλογών θα φυσήξουν νέο ευρωπαϊκό αέρα με κατεύθυνση προς τον νότο. Την πρόβλεψη αυτή κοινοποιούσε πρόσφατα και υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ σε πηγαδάκια της Βουλής, ξεχνώντας μάλλον τι πρεσβεύει ο Εμανουέλ Μακρόν ή ποιος είναι ο Μάρτιν Σουλτς και ποια είναι η πάγια θέση του για το ελληνικό χρέος.
Δυστυχώς, σ’ αυτή την περίπτωση, αυτοί που κάνουν προσευχές είναι άλλοι απ’ αυτούς που κάνουν τη νηστεία. Ο διογκούμενος ευρωσκεπτικισμός της ελληνικής κοινωνίας, που αποτυπώνεται και στις πρόσφατες διαμάχες περί Grexit, δύσκολα θα μπορούσε να πει κανείς ότι αποτελεί πια απλή διαμαρτυρία ή κάποιου είδους εθνικιστικό αντανακλαστικό, άλλο αν σε μεγάλο βαθμό το πολιτικό προσωπικό που καλείται να τον εκπροσωπήσει έχει τέτοιες ροπές ή αφετηρίες. Το δε γεγονός ότι η συζήτηση στους κυβερνητικούς κύκλους τις τελευταίες ημέρες είχε ως συμπέρασμα ότι η συμφωνία όπως διαμορφωνόταν είναι «πολιτικά υπερασπίσιμη», δείχνει μόνο το βραχυπρόθεσμο του στρατηγικού και πολιτικού ορίζοντα της κυβέρνησης. Μπορεί η συμφωνία να μην έχει πάρει ακόμα τελική μορφή, αλλά οι κατευθυντήριες γραμμές έχουν διατυπωθεί και όπως κάθε αντίστοιχη φορά στο παρελθόν, μόνο χειρότερη των τωρινών σεναρίων μπορεί να είναι η τελική έκβαση.
Δεν θα έπρεπε όμως να αποτελεί έγνοια κανενός –εκτός των υποστηρικτών της– η βιωσιμότητα της κυβέρνησης. Το ζήτημα είναι ότι σε λίγους μόλις μήνες καταστράφηκε πρακτικά το ελεύθερο επάγγελμα με χιλιάδες «μπλοκάκια» να κλείνουν, απειλήθηκαν τα τελευταία απομεινάρια του κράτους πρόνοιας με τη μεταρρύθμιση του κανονισμού του ΟΑΕΔ –η οποία ήταν τόσο σκανδαλώδης που ευτυχώς αποσύρθηκε– και τώρα το παζλ συμπληρώνει μια νέα «μεταρρύθμιση» (για να ζητωκραυγάσουμε κι εμείς το γεγονός ότι ο Γέρουν Ντάισελμπλουμ άλλαξε ορολογία) που θα αποτελέσει αναμφίβολα δημοσιονομική αποτυχία, με καταστροφικά αποτελέσματα στο ενδιάμεσο της εφαρμογής της.
Όσο αυτή η κατάσταση προχωράει, γίνεται όλο και πιο δύσκολη και επώδυνη η αναζήτηση ενός εναλλακτικού σχεδίου. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι το 2010 μια έξοδος από το ευρώ θα ήταν ήπια, το 2012 δύσκολη, το 2015 θα είχε να αντιμετωπίσει την εκδικητικότητα των Ευρωπαίων, ενώ σήμερα και αύριο, χρειάζεται όλο και πιο απαιτητικά τεχνικά σχέδια για να υλοποιηθεί.
Μπορούμε ωστόσο πάντα να κρατήσουμε τη διαβεβαίωση του Δημήτρη Τζανακόπουλου ότι το αποτέλεσμα της συμφωνίας δεν θα οδηγήσει σε περαιτέρω λιτότητα, αν αυτή μπορεί να προσφέρει μια οποιαδήποτε αισιοδοξία. Το πόσο αυτό το παραμύθι μπορεί να κάνει τον κόσμο να κοιμάται καλύτερα, θα το δούμε στο εγγύς μέλλον.
