Ευρωπαϊκό χαστούκι σε ΟΠΑΠ και κυβέρνηση για τον κανονισμό για τα «φρουτάκια»
Στη σέντρα έβγαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Υπουργείο Οικονομικών και την Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων (ΕΕΕΠ), απαιτώντας να διακοπούν άμεσα όλες οι ενέργειες για τη λειτουργία των VLΤs του ΟΠΑΠ στην Ελλάδα, επιστρέφοντας ως απαράδεκτο τον νέο κανονισμό που προετοίμασε η ΕΕΕΠ.
Την ώρα που η ΟΠΑΠ ΑΕ πανηγύριζε επειδή το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απέρριψε και την αίτηση αναίρεσης κατά της αρχικής απόφασης απόρριψης του αιτήματος των ελληνικών εταιρειών καζίνο, να κριθεί παράνομη κρατική ενίσχυση η αποκλειστική παραχώρηση στον ΟΠΑΠ των αδειών για τα VLTs, η πανίσχυρη Γενική Διεύθυνση Εσωτερικής Αγοράς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήρθε για να χαλάσει την εορταστική διάθεση των μεγαλομετόχων της ΟΠΑΠ ΑΕ, δηλαδή των Τσέχων υπό τον τον Γίρι Σμεκ και των Ελλήνων υπό τον Γ. Μελισσανίδη.
Με μια επιστολή καταπέλτη ο Χούμπερτ Γκαμπς, υπεύθυνος για θέματα εκσυγχρονισμού της Ενιαίας Αγοράς της Γενικής Διεύθυνσης Εσωτερικής Αγοράς της Κομισιόν, ούτε λίγο ούτε πολύ, κρίνει ότι ο νέος κανονισμός λειτουργίας των παγνιομηχανών VLTs, που κατάρτισε η ΕΕΕΠ στο πλαίσιο της προσπάθειας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις της ΟΠΑΠ ΑΕ, δεν προστατεύει τους παίκτες, «δεν είναι σύμφωνος με την ευρωπαϊκή νομοθεσία σε ό,τι αφορά την προστασία των παικτών» και απαιτεί από την ελληνική κυβέρνηση να αναθεωρήσει τον κανονισμό λειτουργίας των VLTs που υιοθετήθηκε στις 25/10/16 και «σε κάθε περίπτωση, να απόσχει από την εφαρμογή του».
Η επιστολή της Κομισιόν αναφέρεται στον νέο, τρίτο κατά σειρά Κανονισμό Διεξαγωγής Τυχερών Παιγνίων μέσω Παιγνιομηχανημάτων VLTs, που ψηφίστηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΕΕΠ, την Τρίτη 25/10/2016, και από την 1η Νοεμβρίου έγινε και νόμος του κράτους, αφού δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Β΄ 3528, 01/11/2016) .
Πρόκειται για έναν κανονισμό που ανατρέπει πλήρως το προηγούμενο καθεστώς που είχε θεσπίσει η ΕΕΕΠ το 2015 – επί προεδρίας Αντώνη Στεργιώτη. Εκείνος ο κανονισμός είχε προσπαθήσει να θέσει όρια και κανόνες στον τζόγο, ο ισχύων κανονισμός, τον οποίο απορρίπτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ικανοποιούσε πλήρως τις απαιτήσεις της ΟΠΑΠ ΑΕ.
Και το θέμα δεν αφορά στενά το εάν θα εξυπηρετηθούν ή όχι κάποια επιχειρηματικά συμφέροντα. Έχει ευρύτερη κοινωνική σημασία· αφενός γιατί ο τζόγος είναι μια εθιστική πρακτική, που εάν αφεθεί ανεξέλεγκτη μπορεί να έχει τραγικές επιπτώσεις στο άτομο και τον οικογενειακό και κοινωνικό περίγυρό του, αφετέρου διότι, ως γνωστόν, τα «φρουτάκια» μπορούν να αξιοποιηθούν για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος (μέσα από τη μετατροπή του σε έσοδο παιγνιομηχανών και τη συνακόλουθη φορολόγησή του).
Για να καταλάβουμε τις αντιρρήσεις της Κομισιόν είναι σημαντικό να δούμε τις αλλαγές που έφερε ο Κανονισμός Καραγρηγορίου σε σχέση με τον προηγούμενο του Στεργιώτη. Είναι, ακόμη, σημαντικό να θυμόμαστε ότι πριν από την αλλαγή του κανονισμού προηγήθηκε ολόκληρη εκστρατεία επιθέσεων εκ μέρους της ΟΠΑΠ ΑΕ, η οποία περιλάμβανε ωμούς εκβιασμούς, όπως την ανακοίνωσή της στο τέλος του 2015, ότι εξαιτίας του Κανονισμού Στεργιώτη θα ανέστειλε την επένδυση των VLTs στερώντας από την ελληνική κυβέρνηση εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε φορολογικά έσοδα, η προσφυγή της στο Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο του Λονδίνου όπου διεκδικούσε από το Ελληνικό Δημόσιο 1 δισ. ευρώ για διαφυγόντα έσοδα, αλλά και δεκάδες κατευθυνόμενα δημοσιεύματα (η ΟΠΑΠ ΑΕ έχει τη μερίδα του λέοντος στη διαφημιστική δαπάνη) και ερωτήσεις βουλευτών.
Πιο συγκεκριμένα με τον Κανονισμό Καραγρηγορίου:
Πρώτον: Απελευθερώθηκαν πλήρως τα ημερήσια, εβδομαδιαία και μηνιαία παικτικά όρια στοιχηματισμού.
Με τον προηγούμενο κανονισμό (άρθρο 11, παράγραφος 4) είχε τεθεί ημερήσιο όριο κατάθεσης ανά παίκτη τα 80 ευρώ. Επίσης, στο ίδιο άρθρο, στην παράγραφο 6, καθοριζόταν ότι «ο Φορέας Εκμετάλλευσης και οι Παραχωρησιούχοι (σ.σ.: καταστηματάρχες) υποχρεούνται να διακόπτουν άμεσα την Παικτική Συνεδρία όταν ο Παίκτης καταγράψει απώλεια χρηματικού ποσού ύψους είκοσι (20) ευρώ». Με τον νέο κανονισμό, «ο Παίκτης ορίζει υποχρεωτικά για τη συμμετοχή του στο Παίγνιο, κατά την έναρξη της πρώτης μετά την εγγραφή του Παικτικής Συνεδρίας, Ημερήσιο Όριο Δαπανών (daily loss) και Όριο Δαπανών Παικτικής Συνεδρίας (session loss)». Ο ίδιος δηλαδή αποφασίζει πόσα θέλει να χάσει, χωρίς κανένα όριο και περιορισμό! Αυτό σε μία εθιστική πρακτική όπως ο τζόγος μόνο καταστροφικά αποτελέσματα μπορεί να έχει.
Δεύτερον: Καταργήθηκε η προσκόμιση ΑΦΜ για την έκδοση της κάρτας παίκτη.
Ο προηγούμενος κανονισμός Στεργιώτη, τηρώντας την πρόβλεψη του νόμου 4002/2011 που είχε ψηφίσει η κυβέρνηση Σαμαρά, προέβλεπε την υποχρεωτική αναγραφή του ΑΦΜ στην κάρτα παίκτη, η οποία είναι απαραίτητη για να παίζουν οι πολίτες στα VLTs.
Ο ΟΠΑΠ ισχυριζόταν ότι η αναγραφή του ΑΦΜ στην κάρτα παίκτη καθιστά το παιχνίδι «λιγότερο ελκυστικό και θα αποτρέπει τους παίκτες να συμμετέχουν». Με άλλα λόγια, δηλαδή, θέλει να μην μπορεί να ελεγχθεί ποιος είναι αυτός που παίζει, ούτε να μπορεί να ελεγχθεί η προέλευση των χρημάτων του. Αυτό, όμως, είναι και η μεγάλη διευκόλυνση για να μπορούν να αξιοποιούνται τα μαγαζιά με «φρουτάκια» για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Έτσι, στον νέο κανονισμό (άρθρο 5, παράγραφος 9.3) σημειώνεται: «Η αίτηση έκδοσης Ατομικής Κάρτας Παίκτη περιλαμβάνει, τουλάχιστον, τα ακόλουθα ατομικά στοιχεία του αιτούντος: α. Ονοματεπώνυμο και πατρώνυμο. β. Ημερομηνία γέννησης. γ. Αριθμό Δελτίου Ταυτότητας ή Διαβατηρίου σε ισχύ. δ. Πλήρη διεύθυνση μόνιμης διαμονής. ε. Διεύθυνση αποστολής της Ατομικής Κάρτας Παίκτη. στ. Τυχόν περιορισμούς που επιλέγει ο Παίκτης μεταξύ των επιλογών που υποστηρίζονται από το Κεντρικό Πληροφορικό Σύστημα». Πουθενά ΑΦΜ. Το πάρτι του μαύρου χρήματος και του ξεπλύματος μπορεί να υλοποιηθεί με τη βούλα της κυβέρνησης Τσίπρα.
Τρίτον: Κατάργηση της υποχρεωτικής απόστασης των 200 μέτρων μεταξύ των καταστημάτων
Ο νέος νόμος καταργεί τον περιορισμό της ελάχιστης απόστασης 200 μέτρων μεταξύ καταστημάτων που θα διαθέτουν VLΤs. Συγκεκριμένα, καταργήθηκε η παράγραφος 5 του άρθρου 41, που αφορούσε τη χωροθέτηση και λειτουργία καταστημάτων και προέβλεπε ότι «Η απόσταση μεταξύ των Καταστημάτων μετρούμενη σε πεζή πορεία από και προς την είσοδό τους είναι τουλάχιστον διακόσια (200) μέτρα». Πλέον, βάσει του νέου κανονισμού, διατηρήθηκε μόνο η πρόβλεψη για ελάχιστη απόσταση από σχολεία και άλλα εκπαιδευτήρια. Οι χωροταξικοί περιορισμοί ως προς τις αποστάσεις μεταξύ των καταστημάτων καταργήθηκαν. Η κατάργηση του συγκεκριμένου περιορισμού ήταν απαίτηση του ΟΠΑΠ, αφού θέλει να γεμίσει την Ελλάδα με καταστήματα VLTs, τόσο με τις 18.500 παιχνιδομηχανές που θα εκμεταλλευτεί αποκλειστικά ο ίδιος όσο και με τις υπόλοιπες 16.500 που θα παραχωρήσει σε ιδιώτες. Σύμφωνα με ανθρώπους της συγκεκριμένης αγοράς, ο ΟΠΑΠ, επειδή θέλει να βάλει παιχνιδομηχανές στα 5.000 πρακτορεία που διαθέτει στην Ελλάδα, με τα 200 μέτρα ο ζωτικός χώρος για την ανάπτυξη των καταστημάτων VLTs περιοριζόταν, αφού τα πρακτορεία ΟΠΑΠ, ειδικά στο κέντρο των μεγάλων πόλεων, είναι το ένα δίπλα στο άλλο.
Πλέον ολόκληρες γειτονιές και πολυσύχναστα μέρη, μεγάλων και μικρών πόλεων, θα μπορούσαν να μετατραπούν σε μικρά Λας Βέγκας… Όπως είχε αποκαλύψει το UNFOLLOW, το σχέδιο των μετόχων του ΟΠΑΠ για τη χορήγηση αδειών σε ιδιώτες με την κωδική ονομασία Cloud (σύννεφο) ήδη είχε μπει σε εφαρμογή, είχε στις τάξεις τους επιχειρηματίες (μεταξύ άλλων, ανθρώπους της νύχτας και του παράνομου τζόγου), οι οποίοι ήδη είχαν καπαρώσει καταστήματα στο κέντρο της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και άλλων πόλεων, το ένα δίπλα στο άλλο και κολλητά ακόμα και με πρακτορεία του ΟΠΑΠ.
Με τη συγκεκριμένη πρόβλεψη −ή μάλλον παράλειψη− του νόμου ο εκάστοτε επιχειρηματίας μπορεί να ενοικιάσει όσα μαγαζιά θέλει, ακόμα και το ένα δίπλα στο άλλο, με 25 παιχνιδομηχανήματα ανά χώρο, όπως προβλέπει ο νόμος, να φτιάξει ένα μικρό καζίνο σε όποιο σημείο της πόλης επιθυμεί. Η συγκεκριμένη ενέργεια είναι σίγουρο ότι θα έπληττε και τα μικρά πρακτορεία ΟΠΑΠ της γειτονιάς, αφού η «ψυχή» του τζόγου θα μεταφερθεί στα κεντρικά σημεία, με πλήρη ανωνυμία, χωρίς όρια παιξίματος και κυρίως με τη δυνατότητα διακίνησης και μαύρου χρήματος!
Τέταρτον: Δόθηκε επέκταση του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων
Με τον κανονισμό Στεργιώτη, το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων ήταν 10 π.μ. με 12 μ. τις καθημερινές και 10 π.μ. με 2 π.μ. τις Παρασκευές, τα Σάββατα και τις αργίες.
Ο νέος κανονισμός στο άρθρο 41 και στην παράγραφος 6 προβλέπει: «Το ωράριο λειτουργίας των Καταστημάτων με Παιγνιομηχανήματα Τυχερών Παιγνίων τύπου B΄ και ΣΤ΄ προσδιορίζεται από τον Φορέα Εκμετάλλευσης και τους Παραχωρησιούχους, εντός των ορίων από 10.00 μέχρι 02.00 της επομένης ή, εάν πρόκειται για ημέρα Παρασκευή ή Σάββατο ή παραμονή επίσημης αργίας, από 10.00 μέχρι 04.00 της επομένης».
Αυτές ακριβώς τις αλλαγές έρχεται να απορρίψει η Κομισιόν για να πει τα αυτονόητα εκθέτοντας με αυτό τον τρόπο ανεπανόρθωτα την κυβέρνηση και την ΕΕΕΠ, οι οποίες υιοθέτησαν «αμάσητες» τις απαιτήσεις της ΟΠΑΠ ΑΕ διαμορφώνοντας έναν κανονισμό που μετατρέπει την Ελλάδα σε μια απέραντη «φρουτοπία» για χατίρι των τσέχων επενδυτών και των συνεταίρων τους, Μελισσανίδη και Κοπελούζο.
Μάλιστα στη συγκεκριμένη επιστολή η αρμόδια Διεύθυνση της Κομισιόν φτάνει στο σημείο να παραθέσει ειδικό πίνακα με τις διαφορές μεταξύ των τριών διαφορετικών αποφάσεων της ΕΕΕΠ, αυτή του Φεβρουαρίου 2015 (κανονισμός Γιαννακόπουλου), του Ιουνίου 2015 (κανονισμός Στεργιώτη) και του Οκτωβρίου 2016 (κανονισμός Καραγρηγορίου), προκειμένου να αποτυπώσει τους κινδύνους που περιέχονται στο τελευταίο κανονιστικό πλαίσιο που διαμορφώθηκε.
Στον σχετικό πίνακα φαίνεται πως με την τελευταία απόφαση απελευθερώνεται πλήρως το όριο των οικονομικών απωλειών που μπορεί να έχει ο παίκτης από τα «φρουτάκια». Δεν υπάρχει ανώτατο χρονικό όριο για το παιχνίδι. Αυξάνεται ο χρόνος λειτουργίας των καταστημάτων, ενώ απαλείφεται ο περιορισμός της απόστασης των 200 μέτρων, την οποία όφειλαν βάσει των προηγούμενων κανονισμών να διατηρούν μεταξύ τους τα Game Halls.
Το στέλεχος της αρμόδιας διεύθυνσης χαρακτηριστικά σημειώνει στην επιστολή του ότι τα μέτρα για τα VLTs που είχαν υιοθετηθεί με τις αποφάσεις 143/2 τον Φεβρουάριο του 2015 και 158/2, ΦΕΚ 1120, στις 12 Ιουνίου 2015 σε σχέση με τη συμμετοχή στα VLTs ήταν βελτιωμένα όσον αφορά την προστασία των παικτών, καθώς είχαν περιοριστεί οι δυνητικές απώλειές τους, υπήρχε προσδιορισμένος χρόνος συμμετοχής, είχε μειωθεί το ύψος των κερδών τους και είχαν καθοριστεί ελάχιστα όρια απόστασης του ενός καταστήματος από το άλλο. «Αντίθετα, η απόφαση 225/2 (σ.σ.: δηλαδή ο πρόσφατος κανονισμός του 2016) ανακαλεί όλη την πρόοδο που είχε γίνει με τις προηγούμενες αποφάσεις».
Σημειώνουμε ότι τον κανονισμό που απορρίπτει η αρμόδια ΕΕ, είχε σπεύσει να χαιρετίσει άμεσα η διοίκηση του ΟΠΑΠ, με ανακοίνωσή της, στην οποία επισημαίνει: «Ο νέος κανονισμός που αποφασίστηκε από την ΕΕΕΠ καθιερώνει ένα ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο, που εξασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον και τα δημόσια έσοδα και ταυτόχρονα επιτρέπει την οικονομική βιωσιμότητα της επιχειρηματικής δραστηριότητας των VLTs για τον ΟΠΑΠ και τους συνεργάτες του. Το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο για τα παιγνιομηχανήματα εκμεταλλεύεται πλήρως τις δυνατότητες της πλέον σύγχρονης τεχνολογίας παιγνίων». Επιπλέον, ο διευθύνων σύμβουλος της ΟΠΑΠ ΑΕ, Ντέμιεν Κόουπ, υποστήριζε: «Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο νέος εγκεκριμένος κανονισμός είναι από τους αυστηρότερους διεθνώς η απόφαση της ΕΕΕΠ θα επιτρέψει τη νόμιμη ανάπτυξη των VLTs και η πλήρως ρυθμιζόμενη λειτουργία τους μπορεί να δημιουργήσει ένα νέο τοπίο στην αγορά των τυχερών παιγνίων στην Ελλάδα». Τώρα έρχεται η ίδια η Κομισιόν να πει ότι αυτός ο κανονισμός παραβιάζει κανόνες, συμβάλλει στην «καζινοποίηση» των γειτονιών των ελληνικών πόλεων και γι’ αυτό πρέπει να επιστρέψουμε στους προηγούμενους περιορισμούς. Μένει να δούμε εάν η ελληνική κυβέρνηση θα συμμορφωθεί στις απαιτήσεις των ευρωπαϊκών θεσμών ή θα συνεχίσει να λειτουργεί ως μηχανισμός εξυπηρέτησης της ΟΠΑΠ ΑΕ, όπως και εάν η ΟΠΑΠ ΑΕ θα καταλάβει ότι νόμιμος τζόγος σημαίνει κανόνες και περιορισμοί. Εκτός και εάν κατά την προσφιλή της συνήθεια θα σύρει και την ίδια την… Κομισιόν στα δικαστήρια για «διαφυγόντα κέρδη»!
Παραθέτουμε αποσπάσματα από την επιστολή Γκαμπς:
[…]
«Ενημερωθήκαμε για την απόφαση 225/2 της ΕΕΕΠ της 25ης Οκτωβρίου 2016 σχετικά με τα παιγνιομηχανήματα VLTs. Η απόφαση εγείρει σημαντικά ερωτήματα/προβληματισμούς από την άποψη του ευρωπαϊκού δικαίου.
Πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η ελληνική νομοθεσία για τα VLTs ήταν ήδη μέρος της ευρύτερης αξιολόγησής μας σχετικά με τη συμβατότητα της ελληνικής νομοθεσίας για τα τυχερά παιχνίδια με την ευρωπαϊκή νομοθεσία υπό τη διαδικασία παραβίασης 2007/4094. Επιπλέον, στο πλαίσιο της διαδικασίας του EU-Pilot 7026/14/ΜΑRΚ ρωτήσαμε για τους περιορισμούς των παιγνιομηχανημάτων VLT. Στην απάντηση της 20ής Μαΐου 2016, οι ελληνικές αρχές αναφέρθηκαν στις αποφάσεις της ΕΕΕΠ 143/2 της 6ης Φεβρουαρίου 2015 και 158/2 της 5ης Ιουνίου 2015. Οι ελληνικές αρχές επεσήμαναν ότι αυτοί οι κανόνες υιοθετήθηκαν ως μία σύμφωνη και συστηματική πολιτική περιορισμών στο χώρο του τζόγου υπό το πρίσμα της προστασίας του δημόσιου συμφέροντος, ελαχιστοποίησης των αρνητικών κοινωνικών επιπτώσεων από τη συμμετοχή στον τζόγο και της προστασίας ευπαθών κοινωνικών ομάδων. Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές, αυτές οι διατάξεις βοηθούν στη διασφάλιση της αρχής του υπεύθυνου τζόγου και της ανάγκης για ελαχιστοποίηση παραγόντων που οδηγούν στον εθισμό.
Τα μέτρα που εισήχθησαν με τις αποφάσεις 143/2 και 158/2 το 2015 αναφορικά με τη συμμετοχή των παικτών στα παιγνιομηχανήματα VLTs είχαν ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της προστασίας των παικτών, καθώς οι απώλειες των παικτών ελαχιστοποιήθηκαν, ο χρόνος συμμετοχής και οι ώρες λειτουργίας περιορίστηκαν, τα ανώτατα χρηματικά έπαθλα μειώθηκαν και εισήχθη το ελάχιστο όριο αποστάσεων μεταξύ των χώρων VLT.
Αντιθέτως, η απόφαση 225/2 καταργεί όλη την πρόοδο που σημειώθηκε στις προηγούμενες αποφάσεις. Μία επιλογή των τροποποιήσεων στον κανονισμό για τα VLT μπορεί εύκολα να παρατηρηθεί στον παρακάτω πίνακα:
Η ελληνική νομοθεσία περί VLT, έτσι, αναθεωρημένη από την απόφαση 225/2, περιλαμβάνει τροποποιήσεις οι οποίες αποδομούν την πρόοδο που επετεύχθη με τις προηγούμενες αποφάσεις για τα VLT το 2015, σχετικά με την προστασία των παικτών. Για το λόγο αυτό, η απόφαση 225/2 πρέπει να θεωρηθεί εμπόδιο στους στόχους που περιγράφηκαν από τις ελληνικές αρχές στην απάντησή τους στις 20 Μαΐου 2016 και στη συμβατότητα της ελληνικής νομοθεσίας τζόγου με το δίκαιο της ΕΕ.
Με βάση τα ανωτέρω , καλώ τις ελληνικές αρχές όπως:
[…]
(2) αναθεωρήσουν την απόφαση 225/2 της 25ης Οκτωβρίου 2016 σχετικά με τα VLT στην Ελλάδα και, σε κάθε περίπτωση, να απέχουν από την εφαρμογή της».
