Carillion: η κατάρρευση του μύθου του «αποδοτικού ιδιωτικού τομέα»
Η κατάρρευση της βρετανικής εταιρείας Carillion αποτελεί μια προειδοποίηση για το πόσο επικίνδυνη μπορεί να είναι η διαβόητη λογική της «σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα» και της ανάληψης λειτουργιών και έργων του δημοσίου από ιδιώτες.
Ήταν η βασίλισσα της «διαχείρισης εγκαταστάσεων» ( δημόσιων νοσοκομείων κ.λπ.), των ΣΔΙΤ των μεγάλων έργων και των υπεργολαβιών. Είχε τεράστιο τζίρο και τεράστια κέρδη. Και κατέρρευσε, μπαίνοντας σε καθεστώς εκκαθάρισης, αφήνοντας στον αέρα 43.000 δικούς της εργαζομένους αλλά και πολύ περισσότερους στους υπεργολάβους με τους οποίους συνεργαζόταν. Και ταυτόχρονα κινδυνεύουν να καταρρεύσουν οι δημόσιες υπηρεσίες τις οποίες στήριζε.
Για χρόνια η εταιρία Carillion, η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία κατασκευών στη Βρετανία, ήταν ένας πρωταθλητής στον κλάδο της. Αναλάμβανε δημόσια έργα, κατασκεύαζε νοσοκομεία δρόμους, συντηρούσε συγκοινωνιακά έργα, προσέφερε υπηρεσίες καθαριότητας και σίτισης, κέρδιζε μεγάλα έργα στο εξωτερικό. Στη χώρα που ξεκίνησε το χορό των ιδιωτικοποιήσεων και που έδωσε το υπόδειγμα για τις διαβόητες “Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα”, η Carillion φάνταζε ως το παράδειγμα της επιτυχίας αναλαμβάνοντας διαρκώς καινούργια πρότζεκτ και διευρύνοντας τον κύκλο εργασιών της. Τα στελέχη της έπαιρναν μπόνους εκατομμυρίων λιρών και όλα έδειχναν να πηγαίνουν καλά.
Όμως, όπως συμβαίνει συχνά σε αυτές τις επιχειρήσεις, η εταιρεία έκανε διαρκή ανοίγματα χτυπώντας ολοένα και περισσότερες δουλειές, κάτι που σήμαινε ότι ήταν ολοένα και πιο ευάλωτη σε αλλαγές δεδομένων που σήμαιναν παραπάνω κόστος στα έργα. Μια σειρά μεγάλα έργα της βρέθηκαν στην ανάγκη να αναπροσαρμόσουν το κόστος προς τα παραπάνω, αντί για κέρδη προβλέφθηκαν ζημιές, η μετοχή κατάρρευσε και η εταιρεία βρέθηκε χωρίς την ίδια πρόσβαση σε χρηματοδοτικές ροές και μια μέρα άρχισε να ανακοινώνει στους εργαζομένους ότι απολύονται.
Όμως, αυτό σήμαινε ότι έμεναν και στο αέρα χιλιάδες εργαζόμενοι της που στην πραγματικότητα εργάζονταν ως εργολαβικοί σε δημόσιες υπηρεσίες (π.χ. νοσοκομεία) που δεν μπορούν να σταματήσουν να λειτουργούν. Πράγμα που σημαίνει ότι στο τέλος, όπως έχει συμβεί με πλήθος τέτοιες εταιρείες του «ιδιωτικού» τομέα (στην πραγματικότητα εταιρείες που κερδοσκοπούν πάνω στην κρατική δαπάνη) το λογαριασμό τον πληρώνει το δημόσιο και οι φορολογούμενοι.
Άλλωστε, λίγους μήνες πάλι ήταν το βρετανικό κράτος που ανέλαβε να «διασώσει» την σιδηροδρομική γραμμή της Ανατολικής ακτής που την λειτουργούσε μια σύμπραξη της Virgin με τη Stagecoach από το 2015 όταν η γραμμή επανιδιωτικοποιήθηκε αφού προηγουμένως το 2009 είχε επανακρατικοποιηθεί εξαιτίας της καταστροφικής διαχείρισής της από την προηγούμενη ιδιωτική εταιρεία που την είχε!
Την ώρα που στην Ελλάδα μόλις έχουμε ολοκληρώσει την παραχώρηση των αεροδρομίων, των λιμανιών, των σιδηροδρόμων, των αυτοκινητοδρόμων στους ιδιώτες, ετοιμαζόμαστε για κύμα ΣΔΙΤ σε διάφορους τομείς (με αιχμή τη διαχείριση απορριμμάτων) ενώ προβάλλουμε ως «ανάπτυξη» την ιδιωτική αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, η κατάρρευση της Carillion πρέπει να διαβαστεί ως μια προειδοποίηση για το πώς το «λιγότερο κράτος» στο τέλος σημαίνει «μεγαλύτερο λογαριασμό» για όλους μας.
