Ο ΣΥΡΙΖΑ διάλεξε πλευρά στις Σκουριές;

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος  έχει αλλάξει τρεις υπουργούς στα δύο χρόνια της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Από τον Παναγιώτη Λαφαζάνη στον Πάνο Σκουρλέτη και, μετά τον ανασχηματισμό του Νοεμβρίου, στον Γιώργο  Σταθάκη,  όλοι τους με τον έναν ή τον άλλον τρόπο αναγκάστηκαν  να πιάσουν  στα χέρια τους την καυτή πατάτα της εξόρυξης χρυσού και χαλκού στη Χαλκιδική. Τι την έκανε ο καθένας και ποιες είναι οι πραγματικές προθέσεις του κόμματος που ως αντιπολίτευση στρατεύτηκε στο πλευρό των κατοίκων που αντιστέκονται στα σχέδια της Eldorado Gold-Ελληνικός Χρυσός, άλλα έφτασαν να ακούνε διά στόματος Αλέξ η Τσίπρα ότι τώρα «ως κυβέρνηση έχεις την ευθύνη να μην οδηγήσεις 5.000 εργαζομένους  στην ανεργία, αλλά να βρεις μια λύση» μένει να το δούμε.

Το ενδιαφέρον timing των αποφάσεων Σκουρλέτη

Την ώρα που μεγάλη μερίδα του κινήματος και του φιλοκυβερνητικού Τύπου πανηγύριζε τη δεύτερη «απόφαση Σκουρλέτη» με την οποία απέρριπτε  την αίτηση θεραπείας  της Eldorado Gold-Ελληνικός Χρυσός, ο πρωθυπουργός Αλέξ ης Τσίπρας είχε ήδη «κλειδώσει» στο κεφάλι του –αν όχι και στο χαρτί– την αντικατάστασή του από τον Γιώργο  Σταθάκη  στο Υπουργείο Περιβάλλοντος. Και το λέμε αυτό καθώς η περιβόητη «απόφαση Σκουρλέτη» που «δικαιώνει έναν αγώνα-λάβαρο», όπως έσπευσε να δηλώσει μία ημέρα αργότερα η τοπική βουλεύτρια του ΣΥΡΙΖΑ Κατερίνα Ιγγλέζη και να ασπαστεί ο φιλοκυβερνητικός Τύπος, εκδόθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2016 και στις 5 Νοεμβρίου έγινε ο ανασχηματισμός. Ήταν δηλαδή ακριβέστερα η «τελευταία απόφαση Σκουρλέτη στο Yπουργείο Περιβάλλοντος», αυτή με την οποία απέρριπτε ως μη εφαρμόσιμη τη μεταλλουργική μέθοδο της ακαριαίας τήξης (flash smelting), η οποία αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση, όπως προβλέπεται στη σύμβαση μεταξύ της καναδικής εταιρείας και του ελληνικού δημοσίου, για την εξόρυξη χρυσού και χαλκού στη Χαλκιδική. Πρόκειται για τη μέθοδο εξόρυξης που υποσχέθηκε η εταιρεία ότι πρόκειται να χρησιμοποιήσει, σε αντικατάσταση του θανατηφόρου κυανίου που χρησιμοποιούσαν στη μεταλλουργία οι προκάτοχοί  της.

Δεν είναι όμως η μόνη «απόφαση  Σκουρλέτη» που λαμβάνεται σε… ιδιαίτερη πολιτικά περίοδο.  Ήταν το καλοκαίρι του 2015,  λίγο πριν από τις εκλογές  στις οποίες  σύρθηκε  η κυβέρνηση  Τσίπρα μετά την κωλοτούμπα στο δημοψήφισμα του Ιουλίου, την υπογραφή του τρίτου μνημονίου και την αποχώρηση στελεχών της (μεταξύ των οποίων  και ο προκάτοχος σ το Υπουργείο Περιβάλλοντος Παναγιώτης Λαφαζάνης), όταν και πάλι ο Πάνος Σκουρλέτης ανακοίνωνε την ανάκληση των τεχνικών μελετών της Eldorado Gold-Ελληνικός Χρυσός  στα έργα των Σκουριών και της Ολυμπιάδας. Τότε δεν  ήταν  λίγοι  εκείνοι  που  έκαναν  λόγο  για προεκλογικό πυροτέχνημα¹  με σκοπό  αφενός την υφαρπαγή του «Ναι» στο μνημόνιο της τοπικής βουλεύτριας προκειμένου να βγουν τα κουκιά  σ την επίμαχη ψηφοφορία, αλλά και μια κίνηση «μπετοναρίσματος» των ψηφοφόρων της περιοχής,  οι οποίοι στράφηκαν προς τον ΣΥΡΙΖΑ  ακριβώς  λόγω της μέχρι τότε υπεράσπισης του αγώνα  τους.

Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Τσακαλίδης / SOOC

Ήταν όμως και κάτι ακόμα. Η απόφαση αυτή χρησιμοποιήθηκε και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, τα θεμέλια του οποίου σείονταν εκείνη την εποχή. «Ο Λαφαζάνης δεν έκανε τίποτα», έλεγαν μεταξύ τους τα στελέχη, δίνοντας  από τότε τη γραμμή ότι μπορεί το μνημόνιο που υπέγραψε η αριστερή κυβέρνηση να αποτελεί μια «ήττα», η στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ όμως στις εκλογές με σκοπό τη διατήρησή του στην εξουσία είναι επιβεβλημένο καθήκον κάθε αριστερού και αντιστεκόμενου πολίτη, ακριβώς γιατί του δίνει τη δυνατότητα να προβεί σε κινήσεις όπως αυτή του Σκουρλέτη.

Μια κίνηση που είχε ως επακόλουθο την απεργία και το κλείσιμο στις στοές των μεταλλωρύχων της περιοχής, στο πλευρό των οποίων στάθηκαν με ιδιαίτερη ζέση τα κυρίαρχα ΜΜΕ. Την ίδια στιγμή, βέβαια, ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας σε συνέντευξή του εκείνες τις ημέρες στον κυβερνητικό ρ/σ «Στο Κόκκινο», όταν ο τότε διευθυντής Κώστας Αρβανίτης που του έπαιρνε τη συνέντευξη έλεγε «Εμείς ήμασταν με τη μία πλευρά. Δεν ήμασταν με την άλλη», έσπευδε να απαντήσει: «Ε, αφήστε, ήμασταν με τη μία. Ως κυβέρνηση όμως έχεις ευθύνη να μην οδηγήσεις 5.000 εργαζομένους στην ανεργία, αλλά να βρεις μια λύση».

Αυτή η πρώτη «απόφαση  Σκουρλέτη» ακυρώθηκε τελικά λίγους μήνες αργότερα, τον Ιανουάριο του 2016, με απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι η εταιρεία προσέφυγε ξανά στο ΣτΕ εναντίον και της δεύτερης «απόφασης Σκουρλέτη» και η ετυμηγορία αναμένεται.

Ο ευχάριστος Σταθάκης, ο παιχνιδιάρης Σκουρλέτης και ο παλαβός Λαφαζάνης

Όσο αναμένεται η κρίση του ΣτΕ στην προσφυγή  της εταιρείας εναντίον της απόφασης Σκουρλέτη,  ο διάδοχός του έχει ήδη εγκρίνει δύο άδειες προς την Eldorado Gold-Ελληνικός Χρυσός. Αυτός είναι σίγουρα από μόνος του ένας λόγος για να νιώθει μια ευχαρίστηση η εταιρεία από την επιλογή τιμονιέρη στο επίμαχο υπουργείο, όπως  μας βεβαιώνει άνθρωπος που γνωρίζει αρκετά καλά τα εσωτερικά των Καναδών. Αρκεί όμως αυτό ως εξήγηση για την ικανοποίηση των Καναδών; Και πώς εξ ηγείται ταυτόχρονα  το εξής παράδοξο:

Ο Γιώργος  Σταθάκης  αναλαμβάνει  το υπουργείο αμέσως μετά την περιβόητη «απόφαση Σκουρλέτη». Άμεσα (μέσα στον ίδιο μήνα) εγκρίνει μια πρώτη άδεια που αιτείται η εταιρεία, όχι ιδιαίτερης  αξίας, αλλά πάντως  δεν θα έλεγε κανείς ότι η επίσημη πρώτη του νέου υπουργού είναι ακριβώς προς το συμφέρον των πολιτών που εξεγείρονται όλα αυτά τα χρόνια και που τόσο δυναμικά είχε υποστηρίξει παλιότερα ο ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο τοπικά αλλά και κεντρικά. Παρ’ όλα αυτά, τόσο η τοπική βουλεύτρια  Κατερίνα Ιγγλέζη όσο και ο φιλοκυβερνητικός Τύπος αρχίζουν να προβάλουν ως κίνηση-ματ της κυβέρνησης την απόφασή της να στραφεί στο διαιτητικό δικαστήριο με το ερώτημα αν η Eldorado Gold-Ελληνικός Χρυσός παραβιάζει τη σύμβαση. Από τη μία, λοιπόν, έχουμε τον νέο υπουργό να δίνει μια –έστω και ήσσονος  σημασίας– άδεια στην εταιρεία με το που κάθεται στην υπουργική καρέκλα και εντελώς ταυτόχρονα να διαδίδεται τόσο από την Κ. Ιγγλέζη όσο και από μερίδα των ΜΜΕ  η βούληση  της κυβέρνησης  να στραφεί στη διαιτησία με την εταιρεία και μάλιστα όλο αυτό να προβάλλεται σχεδόν ως επαναστατική πράξη.

Εύλογα βεβαίως κανείς αναρωτιέται τι το επαναστατικό έχει η προσφυγή  στη διαιτησία, μια και στα διαιτητικά δικαστήρια πηγαίνει κανείς για να συμβιβαστεί. Αν θέλει να κάνει «επανάσταση», χρησιμοποιεί μια σειρά από «όπλα» που έχει στα χέρια του και κυρίως το γεγονός  ότι η εταιρεία δεν αποδεικνύει  ότι είναι σε θέση να τηρήσει τη βασική της υποχρέωση,  δηλαδή την ικανότητά  της να προβεί σε εξόρυξη με τη μέθοδο  που υπόσχεται. Και πάντως  δεν εκδίδει και δεύτερη άδεια, όπως έκανε μόλις πριν από λίγες ημέρες ο Γ. Σταθάκης  (14/ 03/16). Ούτε απαντά στον δήμαρχο και στους δημοτικούς συμβούλους του Δήμου Αριστοτέλη που τον επισκέφτηκαν στις 31/1/2017 ότι «Οι κεντρικές άδειες του έργου έχουν ήδη δοθεί περίπου σε ποσοστό 75% μέχρι αυτή τη στιγμή. Δεν έχει νόημα να μη δώσουμε και τις άλλες», πληροφορία  που δημοσιεύτηκε στο Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων και δεν έχει διαψευστεί από το υπουργείο.

Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος  που ο συνομιλητής μας επιμένει ότι αυτήν τη στιγμή οι Καναδοί είναι πιο ευχαριστημένοι από ποτέ. «Με τον Λαφαζάνη δεν μπορούσαν να βρουν άκρη. Αυτός είχε φτάσει στο σημείο να τους πει “Κάντε μας αγωγή και αν χρειαστεί να σας αποζημιώσουμε, θα σας αποζημιώσουμε”. Ο Σκουρλέτης έπαιξε τα ρέστα του φεύγοντας από το υπουργείο, ενώ στο πρόσωπο του Σταθάκη βρήκαν έναν αξιόπιστο συνομιλητή».

Η CETA και  το « Όχι» των ευρωβουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ

Από πολύ νωρίς  ο σημερινός  υπουργός είχε δώσει δείγματα γραφής.  Με άρθρο  του στην Εφημερίδα  των Συντακτών είχε υποστηρίξει  ήδη από τον Οκτώβριο  του 2016  ως υπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού τα… οφέλη της Ολοκληρωμένης Οικονομικής και Εμπορικής Συμφωνίας ΕΕ-Καναδά (CETA), κρίνοντας ότι «ο Καναδάς είναι μάλλον ο πλέον προνομιακός εταίρος για μια τέτοια συμφωνία, καθώς βρίσκεται κοντά στα δεδομένα του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Επαναλαμβάνω ότι από αριστερή σκοπιά, το ερώτημα δεν αφορά αν θέλουμε τέτοιες συμφωνίες,  αλλά ποιο θα είναι το περιεχόμενό τους», έγραφε και απαριθμούσε  τα οφέλη κατά την κρίση του, ώσπου έφτασε να διαπιστώσει  ότι «ιδιαίτερα προβληματικές είναι οι προβλέψεις της Συμφωνίας για τις σχέσεις των ιδιωτών επενδυτών με τα κράτη. Εκεί όμως υπήρξαν σημαντικές αλλαγές, αντικαθιστώντας τον μηχανισμό επίλυσης διαφορών επενδυτή-κράτους (ISDS) με ένα Διεθνές Δικαστικό Σύστημα (ICS), που θα αποτελείται από μόνιμους, σταθερά αμειβόμενους δικαστές (κάτι που διασφαλίζει την ανεξαρτησία τους) και θα περιλαμβάνει Εφετικό Δικαστήριο. Συμφωνήθηκε,  επίσης, αυτό το κεφάλαιο να μην ενεργοποιηθεί με την προσωρινή εφαρμογή, αλλά μόνο όταν εγκριθεί οριστικά η Συμφωνία».

Με τη θέση του κ. Σταθάκη διαφώνησαν καταψηφίζοντας στη σχετική ψηφοφορία  στις 14 και 15 Φεβρουαρίου στο Ευρωκοινοβούλιο όλοι οι ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ (Δημήτρης Παπαδημούλης, Κωνσταντίνα Κούνεβα, Κωνσταντίνος  Χρυσόγονος,  Στέλιος Κούλογλου),  ο ευρωβουλευτής της Λαϊκής Ενότητας Νίκος  Χουντής (πρώην ΣΥΡΙΖΑ),  η ανεξάρτητη Σοφία Σακοράφα  (πρώην ΣΥΡΙΖΑ) και ο ανεξάρτητος Νότης Μαριάς (πρώην ΑΝΕΛ). Η συμφωνία ωστόσο πέρασε με άνετη πλειοψηφία.  Μένει να εγκριθεί  από τα εθνικά κοινοβούλια, ωστόσο μέχρι τότε τίθεται σε δοκιμαστική λειτουργία από την αρχή του τρέχοντος  μήνα και μέχρι την τελική επικύρωση  ή απόρριψή  της.

Οι αντιδράσεις  γύρω από αυτήν τη συμφωνία  είναι πολυεπίπεδες και έ χουν  ήδη  καταγραφεί εκτενώς.²  Στην  περίπτωση της καναδικής Eldorado Gold,  αξίζει να εστιάσει κανείς ακριβώς στο σημείο που κρατήσαμε από το άρθρο του κ. Σταθάκη,  σ τις «ιδιαίτερα προβληματικές  ρήτρες “Επίλυσης Διαφορών Κράτους-Επενδυτή”», οι οποίες δίνουν τη δυνατότητα στις εταιρείες να παρακάμψουν τα εθνικά δικαστήρια και να προσφύγουν σ τη διαιτησία κατά των κρατών, διεκδικών τας υπέρογκες αποζημιώσεις  αν θεωρήσουν  ότι από κάποιο νέο νόμο ή κρατική πολιτική θίγονται τα συμφέροντά τους. Και ένας τέτοιος νόμος  θα μπορούσε  να μπορούσε  να προκύψει ακόμα και από την εκ των υστέρων  καταψήφισή  του από το ελληνικό κοινοβούλιο  (αν και πέραν του κ. Σταθάκη, ακόμα και ο ίδιος ο Αλέξ ης Τσίπρας συμφώνησε στη σύνοδο κορυφής του Οκτωβρίου).

«Θα πάμε  στη διαιτησία για να μη μας πάνε  στα δικαστήρια» Όταν απευθύνει κανείς σε στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ την ερώτηση, γιατί εμφανίζονται τόσο ανακόλουθοι σε σχέση με αυτά που επί τόσα χρόνια  υποστήριζαν  ως μέρος του κινήματος  της Χαλκιδικής σε σχέση με τη δράση της συγκεκριμένης εταιρείας, γιατί δεν προσβάλουν τη σύμβαση εφόσον δεν τηρείται από την εταιρεία η κύρια υποχρέωσή  της, δηλαδή η μεταλλουργία διά της μεθόδου της ακαριαίας τήξης, γιατί επιτρέπουν τη συνέχιση της εξαγωγής χρυσοφόρων και αργυρούχων συμπυκνωμάτων που, όπως έχει καταγγελθεί πολλάκις από το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών  Δραστηριοτήτων ακόμα και στις δικαστικές αρχές (12/09/13), η εταιρεία φέρεται να τα εξάγει μέσω του λιμανιού της Θεσσαλονίκης  (όπου δηλώνονται  ως «πρώτη ύλη για την παραγωγή διοξειδίου  του θείου και θειικού  οξέως», αποκρύπτοντας την περιεκτικότητα σε πολύτιμα μέταλλα και φτάνουν  στην Κίνα όπου  και γίνεται η μεταλλουργική τους επεξεργασία, πράγμα που σημαίνει ότι το ελληνικό δημόσιο ήδη χάνει χρήματα καθώς η εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος σχετίζεται αποκλειστικά με τη μεταλλουργική επεξεργασία των συμπυκνωμάτων στην Ελλάδα), η απάντηση που παίρνει είναι: «Θα μας πάνε στα δικαστήρια».

Και ας δεχτούμε ότι η απάντηση του Παναγιώτη Λαφαζάνη «να μας πάτε» ήταν… ελαφρόμυαλη και ότι ο «ΣΥΡΙΖΑ  της ευθύνης» που απέμεινε  έχει κάποιο  καλύτερο πλάνο,  αυτό της διαιτησίας, ας πούμε. Στην ερώτηση «και γιατί, ενώ προτίθεστε να πάτε σ τη διαιτησία, δίνετε νέες άδειες», απάντηση δεν παίρνουμε. Για τη θέση του πρωθυπουργού αλλά και του αρμόδιου  υπουργού για τη CETA, δεν φαν ταζόμαστε να περιμένετε απάντηση…

___

1. Βλ. Μ. Αλεβιζοπούλου, «Από το μνημόνιο στις Σκουριές: Είναι προεκλογικό πυροτέχνημα η απόφαση Σκουρλέτη;», UNFOLLOW 45
2. Βλ. Παναγιώτης Σωτήρης, «Συμφωνία CETA: Ένα “ναι” του ΣΥΡΙΖΑ που αξίζει… χρυσάφι;», UNFOLLOW 59

ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ

Μαρινίκη Αλεβιζοπούλου

[email protected]

...

Περισσότερα